श्रम्
यन्त्रोपारोपितकोशांशः सम्पाद्यताम्
शब्दसागरः सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
श्रम्(ञि इर्, उ)श्रमु¦ r. 4th cl. (श्राम्यति)
1. To perform acts of austere devo- tion, to undergo mortification or penance.
2. To be wearied or fati- gued.
3. To be distressed.
4. To exert oneself. With परि, To be fatigued. With वि,
1. To take rest.
2. To cease.
Apte सम्पाद्यताम्
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
श्रम् [śram], 4 P. (श्राम्यति, श्रान्त)
To exert oneself, take pains, toil, labour.
To perform austerities, mortify the body (by act of penance); कियच्चिरं श्राम्यसि गौरि Ku.5.5.
To be wearied or fatigued, be exhausted; रतिश्रान्ता शेते रजनिरमणी गाढमुरसि K. P.1; Śi.14.38; Bk.14.11.
To be afflicted or distressed; यो वृन्दानि त्वरयति पथि श्राम्यतां प्रोषितानाम् Me.11. -Caus. (श्र-श्रा- मयति-ते) To cause to be fatigued &c.
To overcome, conquer, subdue.
Monier-Williams सम्पाद्यताम्
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
श्रम् cl.4 P. ( Dha1tup. xxvi , 95 ) श्राम्यति(in later language also श्रमति, ते; pf. शश्रम, 3. pl. शश्रमुःor [ S3a1n3khBr. ] श्रेमुः, p. शश्रमाणRV. MBh. ; aor. आश्रमत्AV. , Subj. श्रमत्RV. ; श्रमिष्मib. Br. ; fut. श्रमिताMBh. ; श्रमिष्यतिGr. ; inf. श्रमितुम्ib. ; ind.p. -श्रम्य. Br. ) , to be or become weary or tired , be tired of doing anything (with inf. ; also impers. न मा श्रमत्, " may I not become weary! ") RV. etc. ; to make effort , exert one's self ( esp. in performing acts of austerity) , labour in vain ib. : Pass. श्रम्यते( aor. अश्रामि, Gr. ) MBh. Ka1v. etc. (See. वि-श्रं): Caus. स्रामयति( aor. अशिश्रमत्) , to make weary , fatigue , tire Ka1m. Hariv. Subh. ; to overcome , conquer , subdue R. ; ( श्रामयति) , to speak to , address , invite( आमन्त्रणे) Dha1tup. xxxv , 40 ( v.l. for ग्राम्See. ग्रामय): Desid. See. वि-शिश्रमिषु.
श्रम् ind. g. स्वर्-आदि.