"विरोध" इत्यस्य संस्करणे भेदः
Content deleted Content added
अर्थनिवेशः |
(re)add sanskritnlp.dictionary.BabylonDictionary@16c069df, sanskritnlp.dictionary.BabylonDictionary@2bec854f, sanskritnlp.dictionary.BabylonDictionary@31edaa7d, sanskritnlp.dictionary.BabylonDictionary@26adfd2d |
||
पङ्क्तिः १६:
[[वर्गः: यन्त्रोपारोपितकोशांशः-अमरकोशः]]
== वाचस्पत्यम् ==
{{फलकम्:यन्त्रशोधितकोशार्थः|कोशमूलम् = http://www.sanskrit-lexicon.uni-koeln.de/scans/csldoc/contrib/index.html}}
'''विरोध'''¦ पु॰ वि + रुध--घञ्। <br><br>१ वैरे <br><br>२ विरुद्धतायाम् न्या-योक्ते साध्येनासामानाधिकरण्यरूपे <br><br>३ हेतुदोषे यथावह्निमान् जलादित्यत्र जलरूपहेतोर्वह्निना सामानाधि-करण्यं नास्ति अतस्तस्य दुष्टत्वम्। <br><br>४ अर्थालङ्कारभेदेअलङ्कारशब्द <br><br>४० <br><br>४ पृ॰ दृश्यम्। <br><br>५ विपरीतार्थकत्वे च। <br>“विरोधे त्वनपेक्षं स्यादसति ह्यनुमानम्” जैमि॰ प्रभ-वादिषु <br>“विषमस्थं जगत् सर्वं विरोधे भयसंप्लवम्। विकारः सर्वतोऽपायः इत्युक्तफलके <br><br>६ वर्षभेदे।
[[वर्गः: यन्त्रोपारोपितकोशांशः-वाचस्पत्यम्]]
== शब्दसागरः ==
{{फलकम्:यन्त्रशोधितकोशार्थः|कोशमूलम् = http://www.sanskrit-lexicon.uni-koeln.de/scans/csldoc/contrib/index.html}}
विरोध¦ m. (-धः) <br>1. Enmity, animosity. <br>2. Restraint, check, control, confinement. <br>3. Opposition, contradiction. <br>4. Preventing, hin- drance. <br>5. War. <br>6. Calamity, misfortune. <br>7. Surrounding, invest- ing, siege, blockade. <br>8. Impediment to a successful progress of the story, (in a play.) <br>9. Antithesis, contrast. <br>10. Opposition of qualities, (in articles of food or medicine, &c.) <br>11. Inconsistency, (in argument.) f. (-धी) Fixed rule, ordinance, institute. E. वि before रुध् to stop, aff. घञ् |
[[वर्गः: यन्त्रोपारोपितकोशांशः-शब्दसागरः]]
== Apte ==
{{फलकम्:यन्त्रशोधितकोशार्थः|कोशमूलम् = http://www.sanskrit-lexicon.uni-koeln.de/scans/csldoc/contrib/index.html}}
विरोधः [virōdhḥ], 1 Opposition, obstruction, impediment.
Blockade, siege, investment.
Restraint, check.
Inconsistency, incongruity, contradiction; विरोधो न विद्यते ब्रह्माद्वितीयमेव सत्यम् । (-त्रिपाद्विभूतिमहानारायणोपनिषत् 4.2.)
Antithesis, contrast.
Enmity, hostility; विरोधो विश्रान्तः U.6.11; Pt.1.332; R.1.13.
A quarrel, disagreement.
A calamity, misfortune.
(In Rhet.) An apparent incongruity which is merely verbal and is explained away by properly construing the passage; it consists in representing objects as antithetical to one another though in the nature of things they are not so; representing things as being together though really they cannot be together; (this figure is largely used by Bāṇa and Subandhu; पुष्पवत्यपि पवित्रा, कृष्णो$प्यसुदर्शनः, भरतो$पि शत्रुघ्नः being familiar instances;) it is thus defined by Mammaṭa: विरोधः सो$विरोधे- $पि विरुद्धत्वेन यद्वचः K. P.1; this figure is also called विरोधाभास). -Comp. -उक्तिः f., -वचनम् contradiction, opposition. -उपमा (in Rhet.) a comparison founded on opposition; शतपत्रं शरच्चन्द्रस्त्वदाननमिति त्रयम् । परस्परविरोधीति सा विरोधोपमा मता ॥ Kāv.2.33. -कारिन् a. fomenting quarrels. -कृत् a. opposing. (-m.) an enemy. -परिहारः reconciliation; Kull. on Ms.7.152.
[[वर्गः: यन्त्रोपारोपितकोशांशः-Apte]]
== Monier-Williams ==
{{फलकम्:यन्त्रशोधितकोशार्थः|कोशमूलम् = http://www.sanskrit-lexicon.uni-koeln.de/scans/csldoc/contrib/index.html}}
विरोध/ वि-रोध m. opposition , hostility , quarrel , strife between( gen. , rarely instr. , or comp. )or with( instr. with or without सह, or comp. ) MBh. Ka1v. etc.
विरोध/ वि-रोध m. hostile contact of inanimate objects (as of planets etc. ) VarBr2S.
विरोध/ वि-रोध m. (logical) contradiction , contrariety , antithesis , inconsistency , incompatibility Ka1tyS3r. Kan2. Page984,1 Kap. etc.
विरोध/ वि-रोध m. ( ifc. )conflict with , injury of( instr. = at the cost or to the detriment of) Ya1jn5. MBh.
विरोध/ वि-रोध m. hindrance , prevention Gaut.
विरोध/ वि-रोध m. blockade , siege W.
विरोध/ वि-रोध m. adversity , calamity , misfortune Sa1h.
विरोध/ वि-रोध m. perversity Katha1s.
विरोध/ वि-रोध m. (in rhet. )an apparent contradiction or incongruity( e.g. भरतोऽपि शत्रु-घ्नः) Kpr.
विरोध/ वि-रोध m. (in dram. ) impediment to the successful progress of a plot W.
[[वर्गः: यन्त्रोपारोपितकोशांशः-Monier-Williams]]
| |||