अङ्गुली

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

कल्पद्रुमः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

अङ्गुली, स्त्री, (अङ्ग + उलिच् स्त्रियां वा ङीप् पक्षे अङ्गुलिः) शरीरावयवविशेषः । आङ्गुल इति भाषा । (रामायणे, -- “कनिष्ठायामप्यङ्गुल्यां भ्रातुर्मम स राक्षसः ॥ ज्वालाङ्गुलीभिर्भगवान् विष्टभ्यः स हुताशनः” ॥) तत्पर्य्यायः । करशाखा २ । इत्यमरः ॥ (अङ्गुलिः ३ अङ्गुरिः ४ अङ्गुरी ५ अङ्गुलः ६ ।) इति तट्टीका ॥ सा क्रमेण पञ्चधा, यथा -- अङ्गुष्ठः १ तर्ज्जनी २ मध्यमा ३ अनामिका ४ कनिष्ठा ५ इत्यमर- जटाधरौ ॥ हस्तिशुण्डाग्रं । इति मेदिनी ॥

अमरकोशः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

अङ्गुली स्त्री।

अङ्गुली

समानार्थक:अङ्गुली,करशाखा,कर्णिका

2।6।82।1।1

अङ्गुल्यः करशाखाः स्युः पुंस्यङ्गुष्ठः प्रदेशिनी। मध्यमानामिका चापि कनिष्ठा चेति ताः क्रमात्.।

अवयव : नखः

 : अङ्गुष्ठसमीपाङ्गुली, प्रथमाङ्गुली, तर्जनी, मध्याङ्गुली, कनिष्ठिकासमीपवर्त्यङ्गुली, कनिष्ठाङ्गुली, वामदक्षिणपाण्यौ_मिलितविस्तृताङ्गुली

पदार्थ-विभागः : अवयवः

वाचस्पत्यम्

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

अङ्गुली¦ स्त्री अङ्गुलि + वा ङीप्। अङ्गुलिशब्दार्थे
“च्युतमपिलब्धपदं यदङ्गुलीष्विति” शकु॰
“तर्जयन्नङ्गुलीभिरिति”।

शब्दसागरः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

अङ्गुली¦ f. (-ली)
1. A finger.
2. The tip of an elephant's trunk. See अङ्गुलि।

Vedic Rituals Hindi

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

अङ्गुली स्त्री.
अँगुली, अँगूठा ‘दश हस्त्या अङ्गुल्यो दश पाद्याः’, पञ्च.ब्रा. 23.14.5; अँगुली, अ.वे.परि. 16.98.1०; निरु. 3.8; ‘आकाशवतीभिर् अङ्गुलीभिर् अपिदध्यात्’, आश्व.श्रौ.सू. 5.5.9 द्विदेवत्य ग्रह; 5.6.1०; आप.श्रौ.सू. 2.8.1० (पुरोडाश को काटना); मा.श्रौ.सू. 181.22; बौ.ध.सू. 1.5.14; 2.3.21।