अजिह्व
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अजिह्वः, पुं, (नास्ति जिह्वा यस्य सः) भेकः । इति त्रिकाण्डशेषः ॥ जिह्वारहिते त्रि ॥
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अजिह्व¦ पु॰ जि--वन् हुक् च जिह्वा रसना सा नास्ति यस्यब॰। भेके। तेषां जिह्वाशून्यत्वमुक्तं भारते आनु॰।
“उवाच देवान् मण्डूको रसातलतलोत्थितः। रसातलतलेदेवा! वसत्यग्निरिति प्रभो!। सन्तापादिह सम्प्राप्तः पावकप्रभवादहम्। स संसुप्तो जले देवा! भगवान् हव्यवाहनः। अपः सं सृज्य तेजोभिस्तेन सन्तापिता वयम्। तस्य दर्श-नमिष्टं वो यदि देवा! बिभावसोः। तत्रैनमधिगच्छध्वंकार्य्यं वो यदि वह्निना। गम्यतां साधयिष्यामो वयं ह्यग्नि-भयात् सुराः!। एतावदुक्त्वा मण्डूकस्त्वरितो जलमाविशत्। हुताशनस्तु बुबुधे मण्डूकस्य च पैशुनम्। शशाप सतमासाद्य न रसान् वेत्स्यसीति वै। तं वै संयुज्य शापेनमण्डूकं त्वरितो ययौ। अन्यत्र वासाय विभुर्न चात्मा-नमदर्शयत्। देवास्त्वनुग्रहञ्चक्रुर्मण्डूकानां भृगूत्तम!। यत्तच्छृणु महाबाहो! गदतो मम सर्वशः। अग्निशापाद-जिह्वापि रसज्ञानवहिष्कृताः। सरस्वतीं बहुविधां यूय-ञ्चीच्चारयिष्यथ। विलवासगतांश्चैव निराहारानचेतसः। गतासूनपि संशुष्कान् भूमिः सन्धारयिष्यति। तमोघना-यामपि वै निशायां विचरिष्यथ इति”। जिह्वाशून्ये त्रि॰।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अजिह्व¦ mfn. (-ह्वः-ह्वा-ह्वं) Tongueless, having no tongue. m. (-ह्वः) A frog. E. अ neg. and जिह्व from जिह्वा a tongue.
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अजिह्वः [ajihvḥ], [न. ब.] A frog (which is supposed to have been deprived of its tongue by the curse of Agni whom frogs had offended.)
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अजिह्व/ अ-जिह्व mfn. tongueless
अजिह्व/ अ-जिह्व m. a frog L.
Vedic Rituals Hindi
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अजिह्व वि.
(न विद्यते जिह्वा यस्य)जिह्वारहित (यथा अजिह्वे अन्नं दद्यात् तादृक् तत् तस्मात् समिद्वत्येव अनादिष्ट उपसमाधाय एव होतव्यम्), बौ.श्रौ.सू. 24.8ः192ः7।