अधोमुख
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अधोमुखः, त्रि, (अधोमुखं यस्य सः ।) अधोवदनः । पातालमुखः । तत्पर्य्यायः । अवाङ्मुखः २ । इत्य- मरः ॥ अवाचीनः ३ । इति जटाधरः ॥ अधो- मुखनक्षत्रगणो यथा, -- “अश्लेषवह्नियमपित्र्यविशाखयुक्तं पूर्ब्बत्रयं शतभिषा च नवाप्युडूनि । एतान्यधोमुखगणानि शुभानि नित्यं विद्यार्घ्यभूमिखननेषु च शोभितानि” ॥ इति ज्योतिःसारसंग्रहः ।
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अधोमुख वि।
अधोमुखः
समानार्थक:अवाञ्च्,अधोमुख,अवाग्र,अवनत,आनत
3।1।33।2।4
स्वप्नक्शयालुर्निद्रालुर्निद्राणशयितौ समौ। पराङ्मुखः पराचीनः स्यादवाङप्यधोमुखः॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, चलसजीवः, मनुष्यः
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अधोमुख¦ त्रि॰ अधो मुखं यस्य ब॰। ज्योतिष-शास्त्रे प्रसिद्धेषु नक्षत्रभेदेषु। यथा
“मूलाश्लेषा कृत्तिकाच विशाखा भरणी तथा। मघा पूर्ब्बात्रयं चैव अधोमुख-गणः स्मृत” इति। गोजिह्वाख्यवृक्षे (अनन्तमूल)अवाङ्मुखे स्त्रियां वा ङीष्।
“स्तब्धदृष्टिरधोमुख” इति
“अधोमुखैरूर्द्धमुखैस्य पत्रिभिः” इति रघुः। मुद्रा-भेदे च तत्स्वरूपं मुद्राशब्दे वक्ष्यते।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अधोमुख¦ mfn. (-ख-खा-खी-खं)
1. Down-looked, looking downwards.
2. Inverted, turned upside down.
3. Headlong. f. (-खा) A plant, (Premna esculenta.) E. अधस्, and मुख the face.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अधोमुख/ अधो-मुख mf( आ[ S3is3. ] or ई)n. having the face downwards
अधोमुख/ अधो-मुख mf( आ[ S3is3. ] or ई)n. headlong
अधोमुख/ अधो-मुख mf( आ[ S3is3. ] or ई)n. upside down
अधोमुख/ अधो-मुख m. विष्णु
अधोमुख/ अधो-मुख m. a division of hell VP.
Purana index
सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
--see अधश्शिरस्। Br. IV. 2. १६३.