अध्यापक
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अध्यापकः, त्रि, (अधि + इङ् + णिच् + ण्वुल् ।) अध्यापनकर्त्ता । पाठगुरुः । अध्यापयिता । तत्प- र्य्यायः । उपाध्यायः २ । इत्यमरः ॥
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अध्यापक पुं।
अध्यापकः
समानार्थक:उपाध्याय,अध्यापक
2।7।7।1।2
उपाध्यायोऽध्यापकोऽथ स्यान्निषेकादिकृद्गुरुः। मन्त्रव्याख्याकृदाचार्य आदेष्टा त्वध्वरे व्रती॥
पत्नी : विद्योपदेष्टृभार्या
: संस्कारादिकर्तुर्गुरुः
पदार्थ-विभागः : वृत्तिः, द्रव्यम्, पृथ्वी, चलसजीवः, मनुष्यः
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अध्यापक¦ पु॰ अध्यापयति अधि + इङ् णिच्--ण्वुल्। अध्ययनकारयितरि, उपाध्याये च।
“भृतकाध्यापकोयस्तुभृतकाध्यापितस्तथेति” मनुः। अस्य अकान्तत्वेऽपि याज-कादिगणे पाठात् षष्ठीसमासः तेन वेदाध्यापकः न्याया-[Page0140-a+ 38] ध्यापक इति। अध्यापकश्च द्विविधः आचार्य्य उपा-ध्यायश्च यथोक्तं विष्णुना
“यस्तूपनीय व्रतादेशं कृत्वावेदमध्यापयेत्तमाचार्य्यं विद्यात्। यस्त्वेनं मूल्येनाध्या-पयेदकदेशं वा तमुपाध्यायमिति”।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अध्यापक¦ m. (-कः) A teacher, one who instructs in the sacred books. E. अधि, and इङ् to go, in the causal form, and वुन् aff.
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अध्यापक [adhyāpaka] पनम् [panam], पनम् अध्याय See under अधि.
अध्यापकः [adhyāpakḥ], [अधि-इ-णिच्-ण्वुल्] A teacher, preceptor, instructor; especially of the Vedas; व्याकरण˚, न्याय˚ professor or �+teacher of �2grammar, logic &c.; भृतक˚ a hired teacher, mercenary teacher; ˚उदितः styled a professor. According to Viṣṇu-Smṛiti an adhyāpaka is of 2 kinds: he is either an Achārya i. e. one who invests a boy with the sacred thread and initiates him into the Vedas, or he is an Upādhyāya i. e. one who teaches for livelihood (वृत्त्यर्थम्) See Ms.2.14-141. and the two words. [उपनीय तु यः शिष्यां वेदमध्यापयेद्द्विजः । सकल्पं सरहस्यं च तमाचार्यं प्रचक्षते ॥ एकदेशं तु वेदस्य वेदाङ्गान्यपि वा पुनः । यो$ध्यापयति कृत्त्यर्थमुपाध्यायः स उच्यते ॥]
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अध्यापक/ अध्य्-आपक mfn. a teacher (especially of sacred knowledge).
अध्यापक/ अध्य्-आपक etc. See. अधी-.