अपार
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अपारम्, क्ली, (नास्ति पारं यस्य तत् ।) अवारं । नद्यादेरर्व्वाक्पारं । इति हलायुधः ॥ असीमे त्रि ॥
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अपार¦ त्रि॰ नास्ति पारं यस्य।
१ पारशूत्ये
२ दुःखेनोत्तार्य्ये
३ दीर्घमर्य्यादे।
“महीमपारां सदने सदस्यति” ऋ॰
३ ,
३० ,
९४ अगाधे
“अन्तरपार ऊर्वे अनृतं दहनोः ऋ॰
३ ,
१ ,
१४ ।
“अपारे अगाध” इति भा॰।
५ दूरपारे
“रजसी अ-पारे ऋ॰
१ ,
४२ ,
४६ ।
“इमे चिदिन्द्र{??} रोदसी अपारे इतिऋ॰
३ ,
३०
५ ।
“अपारे दूरपारे” इति भा॰।
६ सीमारहिते
“मही अपारे रजसी” ऋ॰
९ ,
६८ ,
३ ।
“अपारे सोमा-रहिते” इति भा॰।
७ अधिके
“अपारो वो महिमा वृद्धशरण” इति ऋ॰
५ ,
८७ ,
६ ।
“अपारः अधिक” इति भा॰।
“अपारेपारमिच्छन्तः संसारार्णवरोधसीति” महाभा॰।
“तदपार,मसंख्येयं वानराणां महद्बलम्” रामा॰।
८ अनुत्तार्य्ये
“रावणश्च महाशत्रुरपारः प्रतिभाति मे इति” रामा॰। तस्याःपारमपारञ्च व्रजन्ति विजयैषिण इति” भा॰ क॰ प॰
१९ अ॰।
९ नद्यादेरर्वाक्पारे न॰।
१० पृथिव्यां स्त्री निरु॰।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अपार¦ n. (-रं) The opposite bank of a river. mfn. (-रः-रा-रं) Unbounded, boundless, interminable. E. अ neg. पार shore.
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अपार [apāra], a.
Shoreless.
Boundless, unbounded, unlimited; अपारस्याप्रमेयस्य परं पारमुपाश्रिते Rām. unfathomable, of great length
Inexhaustible, immense, great (अधिक); अपारो वो महिमा Rv.5.87.6.
Out of reach.
Difficult to be crossed; difficult to be surmounted or overcome (as an enemy); रावणश्च महाशत्रुर- पारः प्रतिभाति मे । Rām. -रः An ocean; कर्णधार इवापारे भगवान्पारदर्शकः Bhāg.1.13.39.
रम् A kind of mental satisfaction or acquiescence; or, reverse of mental acquiescence, non-acquiescence.
The opposite bank of a river. -रा the earth. -पार a. Carrying over the boundless sea.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अपार/ अ-पार mfn. not having an opposite shore TS.
अपार/ अ-पार mfn. not having a shore , unbounded , boundless (applied to the earth , or to heaven and earth , [ रोदसी] , etc. ) RV. etc.
अपार/ अ-पार m. " not the opposite bank " , the bank on this side (of a river) MBh. viii , 2381
अपार/ अ-पार n. (in सांख्यphil. ) " a bad shore " , " the reverse of पार" , a kind of mental indifference or acquiescence
अपार/ अ-पार n. the reverse of mental acquiescence L.
अपार/ अ-पार n. the boundless sea.