अभिलाष
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अभिलाषः, पुं, (अभि + लष + भावे घञ् ।) लोभः । तत्पर्य्यायः । इच्छा २ आकाङ्क्षा ३ स्पृहा ४ ईहा ५ तृट् ६ वाञ्छा ७ लिप्सा ८ कामः ९ तर्षः १० मनोरथः ११ । इत्यमरः ॥ काङ्क्षा १२ कान्तिः १३ रुक् १४ रुचिः १५ दोहदः १६ अभिलासः १७ । इति शब्दरत्नावली ॥ श्रद्धा १८ तृष्णा १९ मतिः २० छन्दः २१ । इति जटाधरः ॥ (“भव हृदय साभि- लाषं सम्प्रति सन्देहनिर्णयो जातः” । इति शाकु- न्तले । “अतोऽभिलाषे प्रथमं तथाविधे” । इति रघुवंशे ।) सङ्गमेच्छा २२ । इति रसमञ्जरी ॥
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अभिलाष पुं।
स्पृहा
समानार्थक:दोहद,इच्छा,काङ्क्षा,स्पृहा,ईहा,तृष्,वाञ्छा,लिप्सा,मनोरथ,काम,अभिलाष,तर्ष,भग,रुचि,तृष्णा,श्रद्धा,प्रतियत्न,छन्दस्
1।7।28।1।2
कामोऽभिलाषस्तर्षश्च सोऽत्यर्थं लालसा द्वयोः। उपाधिर्ना धर्मचिन्ता पुंस्याधिर्मानसी व्यथा॥
पदार्थ-विभागः : , गुणः, मानसिकभावः
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अभिलाष(स)¦ पु॰ अभि + लष(स)--घञ्।
१ इच्छायां,
२ लोभेच। अभेरिच्छाद्योतकत्वात् तदुपसृष्टलसेरिच्छार्थत्वम्।
“अतोऽभिलाषे प्रथमं तथाविधे” इति रघुः मानुषामनुज-व्याघ्र! साभिलाषाः सुतान् प्रति” देवीमा॰।
“न खलुसत्यमेव शकुन्तलायां ममाभिलाषः” शकु॰।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अभिलाष¦ m. (-षः) Wish, desire. E. अभि, and लष् to like, घञ् aff.; also अभिलास।
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अभिलाषः [abhilāṣḥ], (˚सः sometimes) A desire, wish, longing for, craving after; affection, longing of a lover, love, (usually with loc. of the object of desire); अतो$भिलाषे प्रथमं तथाविधे मनो बबन्ध R.3.4; भव हृदय साभिलाषम् Śi.27; Me.112. साभिलाषं निर्वर्ण्य Ś.3 casting a coveting or wistful look; न खलु सत्यमेव शकुन्तलायां ममाभिलाषः Ś.2, Pt.5. 67; sometimes with प्रति and acc., or in comp. अभिलाषक, -लाषि (सि) न्, -लाषुक a. Wishing or desiring for (with acc., loc. or in comp.); desirous, covetous, greedy of; यदार्यमस्यामभिलाषि मे मनः Ś.1.22. जलाभिलाषी जलमाददानाम् R.2.6;3.36; Me.8; जयमत्र- भवान् नूनमरातिष्वभिलाषुकः Ki.11.18; Śi.15.59.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अभिलाष/ अभि-लाष (or less correctly)