आरुणि
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आरुणि¦ पु॰ अरुणस्यापत्यम् इञ्।
१ उद्दालके गौतमे मुनौ
“उद्दा-लकोहारुणिः श्वेतकेतुं पुत्रमुवाच” छा॰ उ॰।
२ वैशम्पाय-नान्तेवासिभेदे। तस्यान्तेवासिनश्च आलम्ब लङ्ग कमलरुचाभारुणि ताण्ड्यश्यामायन कठ कलापिनोनवेति बो-ध्यम्। तेनाधीतं णिनि। ब्राह्मणे तस्य लुक्। आरुणिः।
३ सामवेदब्राह्मणभेदे आयोदधोम्यशिष्ये
४ मुनिभेदे आयो-दशब्दे उदा॰
५ अरुणमुनेरपत्ये पुंस्त्री स्त्रियां ङीप्।
“यदारुणीषु तावषीरयुग्ध्वम्” ऋ॰
१ ,
६४ ,
७ । अरुण-स्येदम् इञ्।
६ अरुणसम्बन्धिनि अरुणस्य सूर्य्यस्यापत्यम्इञ्।
७ अरुणतनये अरुणसुतशब्दोक्ते यमादौ। अरुणस्यायमनुजातत्वात् इञ्। अरुणानुजे विनतायाः
८ सुतभेदे।
“तार्क्ष्य श्चारिष्टनेमिश्च गरुडश्च महाबलः। अरुणश्चारुणिश्चैव विनतायाः सुताः स्मृताः” हरिवं ॰
२२
६ अ॰
“अरुणश्चारुणिश्चैव तस्य प्राञ्जलयः स्थिताः” हरिवं॰
२६
१ अ॰। अ रुणस्य गरुडाग्रजस्यापत्यम् इञ्।
९ गरु-डाग्रजस्यापत्ये पुंस्त्री। स्त्रियां ङीप्।
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आरुणि [āruṇi], a. [अरुणस्य अपत्यं इञ्] Belonging to, or sprung from, Aruṇa, q. v.; औद्दालकिरारुणिर्मत्प्रसृष्टः Kaṭh.1.11.
णिः N. of Uddālaka; उद्दालक आरुणिः Bṛi. Up.3.6.1.
Descendants of the sage अरुण; परिसरपद्धतिं हृदयमारुणयो दहरम् Bhāg.1.87.18.
The son of the sun, as Yama.
The son of Vinatā (वैनतेय).
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आरुणि m. (fr. अरुण) , N. of उद्दालक(a renowned ब्राह्मणteacher , son of अरुणऔपवेशिand father of श्वेत-केतु) S3Br. AitBr. MBh.
आरुणि m. N. of औद्दालकि(= श्वेत-केतु) Kat2hUp.
आरुणि m. N. of सुपर्णेय, a son of प्रजापतिTA1r.
आरुणि m. of वैनतेयMBh.
आरुणि m. of तटायुBa1lar.
Purana index
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
(I)--a सिद्ध। भा. VI. १५. १३.
(II)--(आत्रेय) a sage of the epoch of the third सावर्ण Manu. Br. IV. 1. ७९.
(III)--a साध्य. M. १७१. ४३.
(IV)--the fifteenth व्यास, वेदशिरस्, the अवतार् of the Lord. वा. २३. १६६.
(V)--a sage of the XIth epoch of Manu. Vi. III. 2. ३१.
(VI)--the first of the मध्यदेशस्. वा. ६१. 9.
Purana Encyclopedia
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Āruṇi^1 : m.: A mythical serpent.
Born in the kula of Dhṛtarāṣṭra, one of those offered in the sarpasatra; description: ‘fast as wind’ (vātavega), ‘having excess of poison’ (viṣolbaṇa) 1. 52. 17, 1, 13.
_______________________________
*4th word in left half of page p5_mci (+offset) in original book.
Āruṇi^2 : m.: A mythical bird.
Son of Vinatā (vainateya) 1. 59. 39; present among those who greeted the birth of Arjuna 1. 114. 62.
_______________________________
*5th word in left half of page p5_mci (+offset) in original book.
Mahabharata Cultural Index
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Āruṇi^1 : m.: A mythical serpent.
Born in the kula of Dhṛtarāṣṭra, one of those offered in the sarpasatra; description: ‘fast as wind’ (vātavega), ‘having excess of poison’ (viṣolbaṇa) 1. 52. 17, 1, 13.
_______________________________
*4th word in left half of page p5_mci (+offset) in original book.
Āruṇi^2 : m.: A mythical bird.
Son of Vinatā (vainateya) 1. 59. 39; present among those who greeted the birth of Arjuna 1. 114. 62.
_______________________________
*5th word in left half of page p5_mci (+offset) in original book.
Vedic Index of Names and Subjects
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Āruṇi is the patronymic normally referring to Uddālaka, son of Aruṇa Aupaveśi. Uddālaka is probably also meant by Āruṇi Yaśasvin, who occurs as a teacher of the Subrahmaṇyā (a kind of recitation) in the Jaiminīya Brāhmaṇa.[१] Āruṇis are referred to both in the Jaiminīya Upaniṣad Brāhmaṇa[२] and in the Kāṭhaka Saṃhitā,[३] as well as in the Aitareya Āraṇyaka.[४]