उत्सृष्ट
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
उत्सृष्टः, त्रि, (उत् + सृज् + क्त ।) कृतोत्सर्गः । तत्- पर्य्यायः । त्यक्तः २ हीनः ३ विधुतः ४ समुज्- झितः ५ घूतः ६ । इत्यमरः ॥ (यथा, याज्ञवल्क्यः । “महोक्षोत्सृष्टपशवः सूतिकागन्तुकादयः” ॥)
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
उत्सृष्ट वि।
उत्सृष्टम्
समानार्थक:त्यक्त,हीन,विधुत,समुज्झित,धूत,उत्सृष्ट
3।1।107।1।6
त्यक्तं हीनं विधुतं समुज्झितं धूतमुत्सृष्टे। उक्तं भाषितमुदितं जल्पितमाख्यातमभिहितं लपितम्.।
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
उत्सृष्ट¦ त्रि॰ उद् + सृज--क्त।
१ त्यक्ते
२ दत्ते च।
“ब्राह्मणा-नाह यत्किञ्चित् मयोतुसृष्टं तु निर्ज्जने। तत्कश्चिदन्यो न नयेत् विभाज्यत्वं यथाक्रमम्। न वाह्यंन च तत्क्षीरं पातव्यं केनचित् क्वचित्”। ब्रह्म पु॰।
“महोक्षोत्सृष्टपशवः सूतिकागन्तुकादयः” या॰ स्मृ॰।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
उत्सृष्ट¦ mfn. (-ष्टः-ष्टा-ष्टं)
1. Left, abandoned.
2. Given, presented.
3. Cast into or upon. E. उत् and सृज् so leave, affix क्त, deriv. irr.
Apte
सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
उत्सृष्ट [utsṛṣṭa], p. p.
Left, cast, thrown.
Used, employed; बुद्धिर्बुद्धिमतोत्सृष्टा हन्याद्राष्ट्रं सराजकम् Pt.1.26.
Given, offered.
Poured forth, cast into or upon.-Comp. -पशु a bull set at liberty upon particular occasions.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
उत्सृष्ट/ उत्-सृष्ट mfn. let loose , set free
उत्सृष्ट/ उत्-सृष्ट mfn. poured forth , cast into
उत्सृष्ट/ उत्-सृष्ट mfn. left , abandoned
उत्सृष्ट/ उत्-सृष्ट mfn. given , presented etc.
Vedic Rituals Hindi
सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
उत्सृष्ट वि.
(उद् + सृज् + क्त) शिथिल, ढीला-ढाला (अर्थात् बिना हत्थे का), ब्रह्मा का पानपात्र, मा.श्रौ.सू. 8.14.1।