ऊर्ज

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

अमरकोशः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

ऊर्ज पुं।

कार्तिकमासः

समानार्थक:कार्तिक,बाहुल,ऊर्ज,कार्तिकिक

1।4।18।1।2

बाहुलोर्जौ कार्तिकिको हेमन्तः शिशिरोऽस्त्रियाम्. वसन्ते पुष्पसमयः सुरभिर्ग्रीष्म ऊष्मकः॥

पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, कालः

शब्दसागरः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

ऊर्ज¦ r. 10th cl. (ऊर्जयति)
1. To be strong.
2. To live.

ऊर्ज¦ m. (-र्जः)
1. The month Kartik, (Oct.-Nov.)
2. Effort, exertion.
3. Power, strength.
4. Breath, breathing.
5. Procreative power. n. (-र्जं) Water. E. ऊर्ज to live, क aff.

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

ऊर्जः [ūrjḥ], 1 N. of the month Kārtika (as giving vigour and energy); 'बाहुलोर्जौ कार्तिकिकः' इत्यमरः; ऊर्जमतङ्गजम् Śi.6.5.

Power, strength.

Procreative power.

Life, breath.

N. of the sons of हिरण्यगर्भ (reckoned among the seven Ṛiṣis of the third Manvantara).

र्जा Food ऊर्जावती (गङ्गा) Mb.13.26.84.

Strength, sap. नाप्यूर्जां बिभरामास वैदेह्यां प्रसितो भृशम् Bk.6.3.

Growth.

N. of a daughter of Dakṣa and wife of Vasiṣṭha. -र्जम् Water. -Comp. -मासः The month कार्तिक; Bhāg.12.11.44. -मेध a. Eminent intelligence, very wise; Hch.

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

ऊर्ज mfn. strong , powerful , eminent BhP. S3is3.

ऊर्ज mfn. invigorating , strengthening

ऊर्ज m. N. of a month(= कार्त्तिक) TS. i VS. S3Br. Sus3r. i , 19 , 9 BhP. etc.

ऊर्ज m. power , strength , vigour , sap MBh. Mn. ii , 55 BhP. etc.

ऊर्ज m. life , breath L.

ऊर्ज m. effort , exertion L.

ऊर्ज m. N. of several men

ऊर्ज m. N. of a daughter of दक्षand wife of वसिष्ठVP. BhP.

ऊर्ज n. water L.

Purana index

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

(I)--a son of Vatsara and स्वर्वीथि. भा. IV. १३. १२.

(II)--month (कार्तिक) sacred to Hari; with इष forms शरत्। भा. XII. ११. ४४; वा. ३०. 9; Br. II. १३. १०; वा. ५२. १५; ६२. 16

(III)--a god of the Harita गण। Br. IV. 1. ८५.

(IV)--a son of Auttama Manu. M. 9. १२.

(V)--the originator of the Agnisambhava गण of Apsaras. वा. ६९. ५४. [page१-253+ २५]

(VI)--the son of सुधन्वा, the powerful. वा. ९९. २२५.

(VII)--one of the seven sages of श्वारोचिष epoch. Vi. III. 1. ११.

(VIII)--the son of शुचि and father of शतध्वज. Vi. IV. 5. ३०-31.

(IX)--a ग्रामणि with the sun in the spring. वा. ५२. 4.