कश्मल
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कश्मलम्, क्ली, (कश् गतिशातनयोः + कल । “कुटि- कशिकौतिभ्यः प्रत्ययस्य मुट्” ॥ उणां १ । १०८ इति मुट् ।) मूर्च्छा । इत्यमरः । २ । ८ । १०९ । (मोहः । यथा, गीतायाम् २ । २ । “कुतस्त्वाकश्मलमिदं विषमे समुपस्थितम्” ॥) पापम् । इति शब्दमाला ॥ मलिने त्रि । इति हेमचन्द्रः ॥
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कश्मल नपुं।
मूर्च्छा
समानार्थक:मूर्छा,कश्मल,मोह
2।8।109।2।2
अजन्यं क्लीबमुत्पात उपसर्गः समं त्रयम्. मूर्छा तु कश्मलं मोहोऽप्यवमर्दस्तु पीडनम्.।
वैशिष्ट्य : मूर्च्छावान्
पदार्थ-विभागः : , क्रिया
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कश्मल¦ न॰ कश--कल मुट् च।
१ मूर्च्छायां,
२ मोहे,
“कुतस्त्वा कश्मलमिदं विषमे समुपस्थितम्” गीता।
“मा राजन्! कश्मलं षोरं प्राविशो बुद्धिनाशनम्” भा॰स॰
४४ अ॰। वेदे पृषो॰ लस्य शः। कश्मश तत्रार्थे
“विद्वेष कश्मशं भयममित्रेषु निदध्मसि” अथ॰
३ पापेच शब्दमा॰
४ मलिने त्रि॰ हेम॰।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कश्मल¦ mfn. (-लः-ला-लं) Foul, dirty. m. (-लः)
1. Fainting, syncope.
2. Sin. E. कश् to go, क्मलच् aff.
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कश्मल [kaśmala], a. [Uṇ 1.16.] Foul, dirty, disgraceful, ignominious; मत्सबंधात्कश्मला किंवदन्ती स्याच्चेदस्मिन्हन्त धिङ् मामधन्यम् U.1.42.
लम् Dejection of mind, lowness or depression of spirits; delusion (मोह); यदाश्रौषं कश्मलेना- भितन्ने Mb.1.1.181. कश्मलं महदाविशत Mb; कुतस्त्वा कश्मल- मिदं विषमे समुपस्थितम् Bg.2.2.
Sin.
A swoon. शोचन्विमुह्यन्नुपयाति कश्मलम् Bhāg.5.13.7.
Consternation, alarm.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कश्मल mf( आ, or ई)n. foul , dirty , impure Dhu1rtas.
कश्मल mf( आ, or ई)n. timid , pusillanimous
कश्मल n. dirt , filth Subh.
कश्मल n. impurity , sin L.
कश्मल mn. ( ifc. f( आ). )consternation , stupefaction , faintheartedness , pusillanimity MBh.
कश्मल mn. dejection of mind , weakness , despair MBh. BhP.