कुरुविन्द
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कुरुविन्दम्, क्ली, (कुरून् विन्दति + विदिलाभे “अनु- पसर्गात् लिम्पविन्दधारिपारिवेद्युदेजिचेति साति साहिभ्यश्च” । ३ । १ । १३८ । इति शः मुचा- दित्वात् नुम् च ।) काचलवणम् । माणिक्यम् । इति राजनिर्घण्टः ॥ कुरुविल्वरत्नम् । कुल्माष- शस्यम् । इति मेदिनी ॥ (क्वचिदस्य पुंलिङ्गत्व- मपि दृश्यते । यथा, सुश्रुते सूत्रस्थाने ३६ अः । “कासीससैन्धवं किण्वं कुरुविन्दो मनःशिला” ॥)
कुरुविन्दः, पुं, (कुरु + विद् + शः नुम् च ।) मुस्तकम् । इत्यमरः । २ । ४ । १५९ ॥ माषः । इति राज- निर्घण्टः ॥ (अस्य पर्य्याया यथा, -- “मुस्तकं न स्त्रियां मुस्तं त्रिषु वारिदनामकम् । कुरुविन्दश्च सङ्ख्यातोऽपरः क्रोडकसेरुकः । भद्रमुस्तञ्च गुन्द्रा च तथा नागरमुस्तकः” ॥ इति भावप्रकाशस्य पूर्ब्बखण्डे प्रथमे भागे ॥)
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कुरुविन्द पुं।
मुस्ता
समानार्थक:कुरुविन्द,मेघनामन्,मुस्ता,मुस्तक,पिठर
2।4।159।2।1
गोलोमी शतवीर्या च गण्डाली शकुलाक्षका। कुरुविन्दो मेघनामा मुस्ता मुस्तकमस्त्रियाम्.।
: नागमुस्ता, मुस्ताभेदः
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, अचलसजीवः, तृणम्
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कुरुविन्द¦ पु॰ कुरून् मूलकारणत्वेन विन्दति विद--श मुचा॰[Page2126-b+ 38] मुम्।
१ मुस्तायाम् अमरः
२ माषे राजनि॰
३ काचलवणे
४ माणिक्यरत्ने न॰ राजनि॰।
५ कुरुविल्वरत्ने
६ कुष्माषेब्रीहिभेदे मेदि॰
७ दर्पणे
८ हिङ्गुले च न॰ शब्दचि॰
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कुरुविन्द¦ mn. (-न्दः-न्दं)
1. A fragrant grass, (Cyperus rotundus.)
2. A kind of barley: see कल्माष।
3. A ruby: see कुरुविल्ल।
4. Black salt.
5. Vermilion.
6. A mirror. E. कुरु Kurudesa, विन्द् to gain, and श affix; found in that country.
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कुरुविन्दः [kuruvindḥ] न्दम् [ndam], न्दम् (also कुरुविल्लः) A ruby; Śi.9.8.
न्दम् Black salt.
A mirror.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कुरुविन्द m. a kind of barley Sus3r. Comm. on S3is3. ix , 8
कुरुविन्द m. a fragrant grass (Cyperus rotundus) L.
कुरुविन्द m. the plant Terminalia Catappa L.
कुरुविन्द m. the bud of a flower L.
कुरुविन्द m. = कुल्माष(See. कुरु-बिल्वक) L.
कुरुविन्द mn. a ruby Sus3r. Das3. S3is3. ix , 8
कुरुविन्द n. black salt L.
कुरुविन्द n. cinnabar L.
Purana Encyclopedia
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
KURUVINDA : An urban area in ancient India. The people of Kuruvinda were called Kuruvindas. (Bhīṣma Parva, Chapter 87, Verse 9).
_______________________________
*7th word in right half of page 445 (+offset) in original book.
Vedic Rituals Hindi
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कुरुविन्द न.
वन में उगे हुए अनाजों का एक प्रकार (कुल मिलाकर ये सात प्रकार के हैं ः अन्य छः हैं ‘श्यामाक’ नीवार, जरतिल, गावेधुक, गार्मुत एवं वेणुयव), बौ.श्रौ.सू. 2.4.5.