क्व
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
क्व, व्य, (कस्मिन्निति “किमोऽत्” । ५ । ३ । १२ । इति अत् ततः “क्वाति” । ७ । २ । १०५ । इति क्वादेशः ।) कुत्र । कोथा इति भाषा । इति व्याकरणम् ॥ अत्यन्तासम्मावनायां पण्डितैः क्वद्वयं प्रयुज्यते । यथा, रघुः । १ । २ । “क्व सूर्य्यप्रभवो वंशः क्व चाल्पविषया मतिः” ॥
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
क्व¦ अ॰ किम् + अ किमः कुः। कस्मिनित्यर्थे
“के द्रुमास्तेक्व वा ग्रामे सन्ति केन प्ररोपिताः” सा॰ द॰
“स्थायं स्थायंक्वचिद्यान्तं क्रान्त्वा च क्रन्त्वास्थितं क्वचित्” भट्टिःक्वशब्दौ स्वार्थान्वितयोर्महदन्तरं सूचयतः।
“क्वसूर्य्य-प्रमवो वंशः क्व चाल्पविषया मतिः” रघुः। सूर्य्यवंशकविप्रज्ञयोर्विषयविषयिभावोऽत्यन्तमसम्भवीति गम्यते। एवमन्यत्रापि यथायथमूडम्। ततो भवार्थे त्यप् त्यक् वा कृत्यकस्मिन् भधे अर्थे त्रि॰। ततः स्वार्थे क टापि। क्वत्यिका। मुग्धवोधमते अस्मात् चिच्चनौ क्वचित् क्वचन।
“क्वचित्क्वचित् विवरणे गूढभावः प्रकाश्यते” विवरणटीका।
“क्वचन पतनयोग्यं देशमन्विष्यताधः” नैष॰। अमरमतेद्वे पदे इति भेदः तयोः समासे कादाचितकपदसिद्धिः
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
क्व¦ ind. Where, in what place or degree.
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
क्व [kva], ind.
Whither, where; क्व ते$न्योन्यं यत्नाः क्व च नु गहनाः कौतुकरसाः U.6.33; क्व-क्व when repeated in co-ordinate sentences imply 'great difference' or 'incougruity'; क्व रुजा हृदयप्रमाथिनी क्व च ते विश्वसनीयमायुधम् M.3.2; क्व सूर्य- प्रभवो वंशः क्व चाल्पविषया मतिः R.1.2; Ki.1.6; Ś.2.19.
Sometimes क्व is used in the sense of the loc. of किम्; क्व प्रदेशे i. e. कस्मिन्प्रदेशे. क्वचन Somewhere; क्वचन पतनयोग्यं देशमन्विष्यताधः N.; यत्र क्वचन वत्स्यामि Bhāg.1.17.36. न-क्व-च Nowhere, never; नानुभूतं क्व चानेन देहेनादृष्टमश्रुतम् Bhāg.4. 29.65. न क्वचन Nowhere; Mb.14. (a) With a following अपि it means (1) somewhere, anywhere; (2) sometimes. (b) With a following चित् it means (1) in some places; प्रस्निग्धाः क्वचिदिङ्गुदीफलभिदः सूच्यन्त एवोपलाः Ś.1.14; Ṛs.1.2. R.1.41; (2) in some cases; क्वचिद् गोचरः क्वचिन्न गोचरो$र्थः. क्वचित्-क्वचित् (a) in one place-in another place, here-here; क्वचिद्वीणावाद्यं क्वचिदपि च हाहेति रुदितम् Bh.3.125,1.4. (b) now-now (referring to time); क्वचित् पथा संचरते सुराणां क्वचित् घनानां पततां क्वचिच्च R.13.19.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
क्व ind. (fr. 1. कुPa1n2. 5-3 , 12 ; 5-2 , 105 ) loc. of 2. क= कस्मिन्, or कतरस्मिन्Mn. x , 66 ( क्व श्रेयस्-त्वम्, in whom is the preference?) Katha1s. lxxxiii , 36
क्व ind. where? in what place? whither? RV. (sometimes connected with particles अह, इद्, इव, स्विद्)etc.
क्व ind. (connected with नु) Nal. Ma1lav.
क्व ind. (with नु खलु) S3ak.
क्व ind. (with भू, अस्)how is it with? what has become of? i.e. it is done with RV. i , 161 , 4 ; vii , 88 , 5 AV. x , 8 , 7 S3Br. Pa1n2. 3-1 , 12 Va1rtt. 1 Pat.
क्व ind. (with गत)how is it with? Nal. Das3. ( क्व गतस् तव मय्य् अनुरागः, what has become of your affection for me ?)
क्व ind. or क्वalone may have the same meaning (e. g. क्व सुखम्, where is happiness? i.e. there is no such thing as happiness , S3a1ntis3. ) Pan5cat. Naish. i , 20
क्व ind. (after a negative phrase) how much less? R. i , 67 , 10
क्व ind. क्व- क्वor कुत्र-क्व(implying excessive incongruity) where is this? where is that? how distant is this from that? how little does this agree with that?( e.g. क्व सूर्य-प्रभवो वंशः क्व चा-ल्प-विषया मतिः, how can my limited intellect describe the solar race? Ragh. i , 2 ) MBh. R. etc.
क्व ind. क्वा-पि, anywhere , somewhere , to some place , in a certain place Nal. Pan5cat. Katha1s.
क्व ind. sometimes Sa1h. Hit.
क्व ind. न क्व च, nowhere , never BhP. iv , 29 , 64
क्व ind. न क्व चन, nowhere MBh. xiv , 560
क्व ind. क्व चिद्= कस्मिनिश्-चिद्Pan5cat.
क्व ind. anywhere , somewhere , to any place , in a certain place Mn. R. S3ak. etc.
क्व ind. in a certain case , at some time , once upon a time Nal. Pan5cat. etc.
क्व ind. sometimes Comm.
क्व ind. क्वचिद्-क्वचिद्, here - there , here and there , in various places MBh. i
क्व ind. now - then , now and then R. iii , 50 , 7 Bhartr2. i , 4
क्व ind. न क्वचिद्, nowhere , never , by no means Mn. Ya1jn5. Nal. etc.
क्व ind. क्वचिद् अपि नid. Megh.
क्व ind. यत्र क्वा-पि, wherever , in whatsoever place Bhartr2. iii , 91
क्व ind. यत्र क्व-चid. S3Br. ChUp. La1t2y. BhP.
क्व ind. यत्र क्व-चन, in or to whatsoever place
क्व ind. in any case or matter whatever Mn. ix , 233
क्व ind. whenever BhP. v , 21 , 9
क्व ind. यत्र क्व वा-थ- तत्र तत्रा-पि, wherever-there BhP. i , 17 , 36.