गिरिज
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
गिरिजम्, क्ली, (गिरौ जायते इति । जन् + डः ।) अभ्रकम् । शिलाजतु । शैलजम् । लोहम् । इति मेदिनी । जे २३ ॥ गैरिकम् । इति राज- निर्घण्टः ॥
गिरिजः, पुं, (गिरौ जायते इति । जन् + डः ।) मधूकवृक्षविशेषः । तत्पर्य्यायः । गौरशाकः २ मधूलः ३ स्वल्पपत्रकः ४ । इति रत्नमाला ॥
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
गिरिज नपुं।
अभ्रकम्
समानार्थक:अभ्रक,गिरिज,अमल
2।9।100।1।3
गवलं माहिषं शृङ्गमभ्रकं गिरिजामले। स्रोतोञ्जनं तु सौवीरं कापोताञ्जनयामुने॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, अचलनिर्जीवः, मूलकम्
गिरिज नपुं।
शिलाजतुः
समानार्थक:गैरेय,अर्थ्य,गिरिज,अश्मज,शिलाजतु
2।9।104।1।3
गैरेयमर्थ्यं गिरिजमश्मजं च शिलाजतु। वोलगन्धरसप्राणपिण्डगोपरसाः समाः॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, अचलनिर्जीवः, मूलकम्
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
गिरिज¦ न॰ गिरौ जायते जन--ड।
१ शैलजे शिलाजतुनि
२ लोर्ध्रे
३ अभ्रके च मेदि॰।
४ गेरिके राजनि॰
५ मधुकवृक्षे
६ गौरशाके पु॰ रत्नमा॰।
७ हिमाद्रिजातायां पार्वत्यां[Page2589-b+ 38] स्त्री
“आगतं शिवबक्त्रेभ्यो गतश्च गिरिजानने” यामलम्।
“यदा यदा स गिरिजामृदुनामाक्षरागतम्” काशी॰
६६ अ॰
८ मातुलाङ्ग्यां स्त्री मेदि॰
९ श्वेतवुह्नायां रत्नमा॰।
१० क्षुद्रपाषाणभेदलतायां
११ त्रायमाणलतायां
१२ कारीवृक्षे
१३ मल्लिकायां
१४ गिरिकदल्यां च स्त्री राजनि॰।
१५ पर्वतजातमात्रे त्रि॰। गिरि वाचि जायते जन--डअलुक्स॰।
१६ स्तुतिरूपवाक्यनिष्पन्ने च
“मरुत्वते गिरिजाएवया मरुत्” ऋ॰
५ ।
८७ ।
२ । गिरिजा वाचिनिष्पन्नाः” भा॰। पार्वत्या हिमालयरूपगिरेर्जन्मकथा शिवपुराणे
१३ अ॰हिमालयस्य मेनकानाम्नी पत्नी बभूवेत्युक्त्वा
“प्रसूतिरभव॰त्तस्याः मेनायाः कन्यका शुभा” इत्युपक्रमे
“तां पार्वती-त्याभिजनाच्च नामतो जुहाव तद्बन्धुजनः स्वभावतः। मात्रा निषिद्धा तपसे यदा तु सा ययावुमाख्यां भवभक्तिभाविनी”। कालिकापुराणे तु तस्याः कालीतिनाम तत्-कथा
४१ ।
४२ अ॰ दृश्या।
१७ गङ्गायाञ्च स्त्री तस्या अपितत उत्पत्तिकथा कालिकापु॰
४७ अ॰ दृश्या।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
गिरिज¦ mfn. (-जः-जा-जं) Mountain-born, mountaineer. &c. m. (-जः) The Mahuwa tree, (Bassia.) f. (-जा)
1. A name of goddes PARVATI, as the daughter of the personified HIMALAYA mountain
2. The Shad- dock or pumplemouce, (Citrus decumana.)
3. A plant considered as a white species of Rasna: see राम्ना।
4. The hill plantain.
5. Jas- mine.
6. A pebble, a small stone. n. (-जं)
1. Talc.
2. Benzoin or gum benjamin; it is also confounded with styrax, another gum resin.
3. Bitumen.
4. Iron. E. गिरि, and ज born.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
गिरिज/ गिरि--ज m. " mountain-born " , the Mahwa tree (Bassia) L.
गिरिज/ गिरि--ज m. Bauhinia variegata L.
गिरिज/ गिरि--ज m. N. of a बाभ्रव्यAitBr. vii , 1 , 7
गिरिज/ गिरि--ज n. talc L.
गिरिज/ गिरि--ज n. red chalk , ruddle L.
गिरिज/ गिरि--ज n. iron L.
गिरिज/ गिरि--ज n. benzoin or gum benjamin W.