चतुरात्मन्

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

वाचस्पत्यम्

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

चतुरात्मन्¦ पु॰ चतुरं निपुणम् आत्मा मनोऽस्य चत्वारोबु-द्ध्यादय आत्मानोयस्य, चतस्रोविभूतय आत्मानोऽस्य वा। परमेश्वरे विष्णौ।
“चतुरात्मा चतुर्व्यूहः”
“चतु-रात्मा चतुर्भावश्चतुर्वेदविदेकपाद्” इति च विष्णुस॰।
“रागद्वेषादिरहितत्वाच्चतुरं मनोऽस्येति मनोबुद्धि-रहङ्कारश्चित्तं चतुष्टयमात्मा अस्येति वा चतुरात्मा।
“ब्रह्मा दक्षादयः कालस्तथैवाखिलजन्तवः। विभूततोहरेरेता जगतः सृष्टिहेतवः। विष्णुर्मन्वादयः कालःसर्वभूतामि च द्विज!। स्थितेर्निमित्तभूतस्य विष्णोरेला[Page2865-a+ 38] विभूतयः। रुद्रः कालान्तकाद्याश्च समस्ताश्चैव जन्तवः। चतुर्धा प्रलयायैता जनार्दनविभूतयः” विष्णुपु॰। उभयविधव्युतपत्त्या द्विधानामकत्वात् विष्णुस॰ द्विरुक्तिः

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

चतुरात्मन्/ चतुर्--आत्मन् mfn. representing 4 persons , having 4 faces or shapes Hariv. 12884 ( विष्णु) Nr2isUp. Ra1jat. iv , 507 and v , 25 ( केशव).