जाबाल
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
जाबालः, पुं, (जबालाया अपत्यं पुमानिति । अण् ।) अजाजीवः । इत्यमरः । २ । १० । ११ ॥ मुनिविशेषः । (यथा, ब्रह्मवैवर्त्ते । १ । १६ । १४ ॥ “जाबालो याजलिः पैलः करथोऽगस्त्य एव च । एते वेदाङ्गवेदज्ञाः षोडशव्याधिनाशकाः ॥” उपनिषद्विशेषः । यथा, मौक्तिकोपनिषदि । “ब्रह्मकैवल्यजाबालश्वेताश्वो हंस आरुणिः । दर्शनशास्त्रविशेषः । यथा, रामचन्द्रदत्तशाप प्रकरणे । “अधीत्य कूटजाबालं शार्गालिं योनिमाप्नुयात् ॥”)
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
जाबाल पुं।
अजाजीवनः
समानार्थक:जाबाल,अजाजीव
2।10।11।1।1
जाबालः स्यादजाजीवो देवाजीवस्तु देवलः। स्यान्माया शाम्बरी मायाकारस्तु प्रतिहारकः॥
वृत्ति : अजः
पदार्थ-विभागः : वृत्तिः, द्रव्यम्, पृथ्वी, चलसजीवः, मनुष्यः
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
जाबाल¦ पु॰ जबालाया अपत्यम् अण्। सत्यकामे ऋषिभेदे[Page3113-b+ 38] जबालशब्दे उदा॰। तेन दृष्ट साम अण्।
२ सामवेदीयेउपनिषद्भेदे च उपनिषच्छब्दे
१२
२२ पृ॰ दृश्यम्। एत-स्मिन् परे कर्मधारये महच्छब्दस्य प्रकृतिस्वरः महाजा-बालः। महच्छब्दश्चान्तोदात्तः। तदीयस्वर एव न समासस्वरः।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
जाबाल¦ m. (-लः)
1. The name of a saint. E. जबलाया अपत्यम् अण् |
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
जाबालः [jābālḥ], A goat-herd.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
जाबाल m. = अजा-पालL.
जाबाल m. (fr. जबाला)metron. of महा-शालS3Br. x
जाबाल m. of सत्य- काम, xiii f. AitBr. viii , 7 ChUp.
जाबाल m. N. of the author of a law-book Kull. on Mn. ii , iv f. Para1s3. iii Sch. ( pl. )
जाबाल m. of the author of a medicinal work BrahmavP. i , 16 , 12 and 18
जाबाल m. pl. N. of a school of the यजुर्-वेदCaran2. Pravar. iv , 1
जाबाल m. See. महा-.
Vedic Index of Names and Subjects
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Jābāla, ‘descendant of Jabāla,’ is the metronymic of Mahāśāla[१] and Satyakāma.[२] Jābāla is also mentioned as a teacher in the Jaiminīya Upaniṣad Brāhmaṇa,[३] which refers to the Jābālas[४] as well. The Jābāla Gṛhapatis are spoken of in the Kauṣītaki Brāhmaṇa.[५]
Jābāla.--For ‘descendant of Jabāla’ read ‘descendant of Jabālā.’
==Foot Notes==