झर्झर
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
झर्झरः, पुं, (झर्झ इत्यव्यक्तशब्दं रातीति । रा + कः । यद्बा, झर्झति शब्दायते इति । झर्झ + बहुलवचनात् अरः ।) वाद्यविशेषः । इत्यमरः । १ । ७ । ८ ॥ चर्म्मपुटाच्छादितकाष्ठस्थानम् । इति तट्टीकासारसुन्दरी ॥ करड इति ख्यातः । “डिण्डिमो डेङ्गरीप्रोक्तो झर्झरः पटहः स्मृतः ॥” इति भरतधृतवैकुण्ठः ॥ तत्पर्य्यायः । झल्लकी २ झल्ली ३ झलरी ४ झर्झरी ५ । इति शब्दरत्नावली ॥ (यथा, हठयोगप्रदीपिकायाम् । ४ । ८५ । “आदौ जलधिजीमूतभेरीझर्झरसम्भवाः ॥” झर्भ्यते निन्द्यते इति । झर्झ भर्त्से + अरः ।) कलियुगम् । (झर्झरोझर्झरशब्द इवास्त्यस्येति । अच् ।) नदभेदः । इति मेदिनी । रे, १५८ । (हिरण्याक्षपुत्त्रविशेषः । यथा, हरिवंशे । ३ । ७९ । “हिरण्याक्षसुताः पञ्च विद्बांसः सुमहाबलाः । झर्झरः शकुनिश्चैव भूतसन्तापनस्तथा । महानाभश्च विक्रान्तः कालनाभस्तथैव च ॥”)
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
झर्झर पुं।
वाद्यविशेषः
समानार्थक:डमरु,मड्डु,डिण्डिम,झर्झर,मर्दल,पणव
1।7।8।1।4
वाद्यप्रभेदा डमरुमड्डुडिण्डिमझर्झराः। मर्दलः पणवोऽन्ये च नर्तकीलासिके समे॥
पदार्थ-विभागः : उपकरणम्,वाद्योपकरणम्
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
झर्झर¦ पु॰ झर्झ--करच्। (झां ज) इति ख्याते
१ वाद्यभेदे
२ पटहे,
३ कलियुगे,
४ नदभेदे च।
३ वाद्यभेदे स्त्रीङीप् मेदि॰।
६ वेत्रनिर्मितदण्डभेदे पु॰
“काञ्चनोष्णीषि-णस्तत्र वेत्रझर्झरपाणयः” भा॰ भी॰
९८ अ॰।
७ वेश्यायांस्त्री त्रिका॰ टाप्।
८ तारादेव्यां स्त्री झङ्कृताशब्दे उदा॰।
९ वाद्यभेदे स्त्रीशब्दर॰ गौरा॰ ङीष्।
१० पाकसाधने लौह-मये (झाझरा) इति ख्याते पदार्थे पु॰ रत्नमा॰। झर्झरःतद्वाद्यं शिल्पमस्य वा ठक्। झार्झारिकत्द्वादनशीले त्रि॰पक्षे अण्। झर्झर तत्रार्थे त्रि॰ स्वार्थे क। झर्झरिकातारिण्यां झङ्कृताशब्दे उदा॰।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
झर्झर¦ mf. (-रः-री) A sort of drum. m. (-रः)
1. The Kaliyuga, the pre- sent Yug or age of the world.
2. The name of a river.
3. A cane- staff.
4. A cymbal f. (-रा) A whore. n. (-रं) A sound as of splashing or dropping. E. झर्झ an imitative sound like that of water splash- ing, &c. and र what makes, from रा with ड affix, or झर्झ to cen- sure, and करच् Unadi aff.
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
झर्झरः [jharjharḥ], 1 A sort of drum.
The Kali age.
A cane-staff.
An iron instrument used in cooking.
A cymbal. -रा A whore, harlot. -री A sort of drum. -रम् A sound as of splashing or dropping.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
झर्झर m. a kind of drum MBh. vi ff. Pa1n2. 4-4 , 56 Hariv. R. vi , 99 , 23
झर्झर m. a strainer Bhpr. v , 11 , 125
झर्झर m. = रकL.
झर्झर m. N. of a दैत्य(son of हिरण्या-क्ष) Hariv. 194
झर्झर m. of a river L.
झर्झर n. a sound as of splashing or dropping W.
झर्झर n. = रिकाBhpr. v , 11 , 37.