तरु
सम्स्कृतम्
सम्पाद्यताम्नामः
सम्पाद्यताम्पादॆन पाति इति पादपम्
- विटपि
- शाखी
- वृक्षः
- द्रुमः
- चन्कुरम्,
- पादपम्
- वान्यम्
- विद्रुः
- मस्तकाख्यम्
- मूली, महीप्ररोहः, महीरुहम्, अवनीरुहम्,
अनुवादाः
सम्पाद्यताम्यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तरुः, पुं, (तरति समुद्रादिकमनेनेति । तॄ + “भृमृशीतॄचरीति ।” उणां । १ । ७ । इति उः ।) वृक्षः । इत्यमरः । २ । ४ । ५ ॥ (यथा, रघुः । ३ । ७० । “मुनिवनतरुच्छायां देव्या तया सह शिश्रिये ॥”)
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तरु पुं।
वृक्षः
समानार्थक:वृक्ष,महीरुह,शाखिन्,विटपिन्,पादप,तरु,अनोकह,कुट,शाल,पलाशिन्,द्रुद्रुम,अगम,नग,अग,शिखरिन्,अद्रि,विष्टर,धव
2।4।5।1।6
वृक्षो महीरुहः शाखी विटपी पादपस्तरुः। अनोकहः कुटः शालः पलाशी द्रुद्रुमागमाः॥
अवयव : शाखा,प्रधानशाखा,तरुमूलम्,शाखामूलम्,वृक्षकोमलत्वक्,वृक्षत्वक्,काष्ठम्,पत्रम्,वृक्षफलम्,पुष्पादिबन्धनम्,अपक्वफलम्,शुष्कफलम्,पुष्पम्
सम्बन्धि2 : वृक्षादिदैर्घ्यः,वृक्षविस्तारः
: देववृक्षः, द्वारस्तम्भोपरिस्थितदारुः, पुष्पाज्जातफलयुक्तवृक्षः, विनापुष्पं_फलितवृक्षः, यथाकालम्_फलधरः, ऋतावपि_फलरहितसस्यः, फलसहितवृक्षः, प्रफुल्लितवृक्षः, शाखापत्ररहिततरुः, सूक्ष्मशाखामूलयुतवृक्षः, स्कन्धरहितवृक्षः, पिप्पलवृक्षः, कपित्थः, उदुम्बरः, कोविदारः, सप्तपर्णः, राजवृक्षः, जम्भीरः, वरणः, पुन्नागः, निम्बतरुः-वकायिनी, तिनिशः, आम्रातकः-अम्बाडा, मधूकः, जलजमधूकः, पीलुः, पर्वतपीलुः, अङ्कोलः, पलाशः, वेतसः, शिग्रुः, अरिष्टः-रीढा, बिल्ववृक्षः, प्लक्षः, वटवृक्षः, श्वेतलोध्रः, आम्रवृक्षः, गुग्गुलुवृक्षः, शेलुवृक्षः, प्रियालवृक्षः, काश्मरीवृक्षः, बदरीवृक्षः, विकङ्कतः, नारङ्गी, तिन्दुकः, कटुतिन्दुकः, मुष्ककवृक्षः, तिलकवृक्षः, झावुकः, कुम्भी, रक्तलोध्रः, पार्श्वपिप्पलः, कदम्बः, भल्लातकी, कपीतनवृक्षः, अम्लिकावृक्षः, जीवकः, सालवृक्षः, अर्जुनवृक्षः, क्षीरिका, इङ्गुदी, भूर्जवृक्षः, शाल्मलिः, करञ्जवृक्षः, रोहितकवृक्षः, खदिरः, दुर्गन्धिखदिरः, श्वेतखदिरः, एरण्डः, शमीवृक्षः, मयनफलवृक्षः, देवदारुवृक्षः, पाटला, प्रियङ्गुवृक्षः, शोणकः, आमलकी, विभीतकी, हरीतकी, सरला, कर्णिकारः, लिकुचः, पनसवृक्षः, कदुम्बरी, निम्बः, शिंशपा, शिरीषः, चम्पकः, बकुलः, अशोकः, दाडिमः, चाम्पेयः, अरणिः, कुटजः, करमर्दकः, तमालः, सिन्दुवारः, हस्तिकर्णाभपत्रः, धातकी, नन्दिवृक्षः, त्वक्पत्रम्, तालवृक्षः, नालिकेरः, क्रमुकवृक्षः, खर्जुरवृक्षः, केतकवृक्षः, रक्तचन्दनः, दन्तिका
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, अचलसजीवः, वृक्षः
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तरु¦ पु॰ तरन्त्यनेन नरकमारोपकाः तॄ--उन्।
१ वृक्षे अमरः।
“तरवोऽभिनेदुः” भाग॰
१ ।
२ ।
३
“मुनिर्वनतरुच्छायां देव्यातया सह शिश्रिये” रघुः।
“तरुषु चुचुवुरुच्चैः पक्षिणश्चानुकूलाः” भट्टिः।
“उप-रिजतरुजानि याचमानाः” माघः।
२ तारके त्रि॰
“भूर्भुवःस्वस्तरुस्तारः” विष्णुस॰ भूर्भुवःस्वस्तरुः लोक-त्रयतारकः” भा॰
३ तरुविकारे च।
“संजर्मुराणस्तरुभिःसुते गृभम्” ऋ॰
५ ।
४४ ।
५
“तरुभिस्तरुविकारैर्ग्रहैः”।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तरु¦ m. (-रुः) A tree. E. तॄ to proceed, Unadi affix उन्, what goes or grows; or from what flowers and fruits arise, &c.
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तरु [taru], a. [तॄ-उन् Uṇ.1.7] Protecting.
रुः A tree; नवसंरोहणशिथिलस्तरुरिव सुकरः समुद्धर्तुम् M.1.8.
Ved. Velocity.
A wooden ladle for taking up Soma. -Comp. -कूणिः a kind of bird. -कोटरम् the hollow of a tree.-खण्डः, -ण्डम्, -षण्डः, -ण्डम् an assemblage or clump of trees. -जीवनम् the root of a tree. -तलम् the ground about the foot of a tree, foot of a tree तू(धू)लिका A bat, flying fox (because it suspends itself from branches).-नखः a thorn. -मण्डपः a bower; अस्तीह प्रमदोद्याने तरु- मण्डपमध्यगः । दृष्टप्रभावो वरदो देवदेवो विनायकः ॥ Ks.2.55.-मृगः a monkey.
राग a bud or blossom.
a young shoot, sprout. -राजः the Tāla tree. -राजन् m. 'the king of trees', N. of the tree Pārijātaka; also -˚वरः, -रुहा a parasitical plant. -वल्ली a creeper; Ks.53.59. -विला- सिनी the Navamallikā creeper. -शीयिन् m. a bird.-सारः camphor.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तरु mfn. " quick " or subst. " speediness " , ( pl. ) RV. v , 44 , 5 (See. ii , 39 , 3 ).
तरु m. ( g. व्याघ्रा-दि[not in Ka1s3. ] See. नभस्-)a tree Nal. xii , 75 R. vi , 82 , 115 Sus3r. Ragh. etc.
तरु m. N. of a son of मनुचाक्षुषMatsyaP.
Vedic Index of Names and Subjects
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Taru, the usual term for ‘tree’ in classical Sanskrit, never occurs in Vedic literature, except perhaps in one passage of the Rigveda,[१] where Sāyaṇa finds it, and where it can be so translated. But the form (tarubhiḥ) is probably to be interpreted otherwise.[२]