नाना
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
नाना, व्य, (न + “विनञ्भ्यां नानाञौ न सह ।” ५ । २ । २७ । इति नाञ्प्रत्ययः ।) अने- कार्थम् । (यथा, मनुः । ९ । १४८ । “बह्वीषु चैकजातानां नानास्त्रीषु निबोधत ॥”) उभयार्थम् । विनार्थम् । इति मेदिनी । ने, ४५ ॥ (यथा, मुग्धबोधे । “न नाना शम्भुना रामात् वर्षेणाघोऽक्षजोवरः ॥”)
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
नाना अव्य।
अनेकम्
समानार्थक:नाना
3।3।248।2।2
मङ्गलानन्तरारम्भप्रश्नकार्त्स्न्येष्वथो अथ। वृथा निरर्थकाविध्योर्नानानेकोभयार्थयोः॥
पदार्थ-विभागः : , गुणः, परिमाणः
नाना अव्य।
उभयार्थः
समानार्थक:नाना
3।3।248।2।2
मङ्गलानन्तरारम्भप्रश्नकार्त्स्न्येष्वथो अथ। वृथा निरर्थकाविध्योर्नानानेकोभयार्थयोः॥
पदार्थ-विभागः : , गुणः, बुद्धिः
नाना अव्य।
वर्जनम्
समानार्थक:पृथक्,विना,अन्तरेण,ऋते,हिरुक्,नाना
3।4।3।1।6
पृथग्विनान्तरेणर्ते हिरुङ्नाना च वर्जने। यत्तद्यतस्ततो हेतावसाकल्ये तु चिच्चन॥
पदार्थ-विभागः : , क्रिया
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
नाना¦ अव्य॰ न + नाञ्।
२ विनार्थे
“नाना नारीर्निष्फला लोकयात्रा” न नाना शम्भुना रामात्” मुग्धबोधम्।
२ अने-कार्थे
“नानाविध देहभृतां समाजम्”
“मृत्योः सनृत्युमाप्नोति यैह नानेव पश्यति” श्रुतिः
“बह्वोषुचेकजातानां नानास्त्रीषु निबोधत”।
“प्रकाशरक्षका-स्त्रेषां नानापण्योपजीविनाम्” मनुः। [Page4031-b+ 38]
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
नाना¦ ind.
1. Without, except.
2. Many, various.
3. Double or two-fold. E. नञ् negative, and नाञ् aff.
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
नाना [nānā], ind.
In different places, in different ways, manifoldly, variously; मृत्योः स मृत्युमाप्नोति य इह नानेव पश्यति ।
Distinctly, separately.
Without (= विना; with acc., instr. or abl.); नाना नारीं निष्फला लोकयात्रा Vop.; (विश्वं) न नाना शंभुना रामात् वर्षेणाधोक्षजोवर ibid.
(Used as an adjective at the beginning of comp.) Manifold, various, sundry, different, diverse; नानाफलैः फलति कल्पलतेव भूमिः Bh.2.46; नानाशस्त्रप्रहरणाः सर्वे युद्धविशारदाः Bg.1.9; Ms.9.148. -Comp. -अत्ययः a. of different kinds, manifold, diverse. -अर्थ a.
having different aims or objects.
having different meanings, homonymous (as a word). -आत्मवादिन् a. maintaining the Sāṅkhya doctrine that each individual has a soul distinct from the universal spirit. -आश्रय a. of many abodes; नानाश्रया प्रकृतिः Sāṅ. K.62. -कारम् ind. having done variously; P.III.4.62. Kāśi. -ग्रहः taking separately. -जातीय a. of diverse kinds or sorts. -धर्मन् a. having different customs. -ध्वनिः a musical instrument producing more than one sound. -भाव a. various, manifold. -रस a. of different or varying tastes; त्रैगुण्यो- द्भवमत्र लोकचरितं नानारसं दृश्यते M.1.4. -रूप a. of different forms, diverse, multiform, various. -वर्ण a. of different colours. -विध a. of various sorts, diverse, manifold.-विधम् ind. in various ways. -वीर्य a. having manifold energy.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
नाना f. coin (= = नाणक) Hcat.
नाना ind. ( Pa1n2. 5-2 , 27 ; g. स्वरादि)differently , variously , distinctly , separately , (often used as an adj. = various , different , distinct from [with instr. e.g. विश्वं ननानाशम्भुना, " the Universe is not distinct from -S3 शम्भुना" Vop. ; rarely mfn. e.g. नारीषु नानासुPan5car. ] esp. in comp. ; See. below) RV. etc.
Vedic Rituals Hindi
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
नाना क्रि.वि.
विभिन्न प्रकार से (एतावान्नाना, इतने का अनुष्ठान विभिन्न प्रकार से किया जाता है), आप.श्रौ.सू. 13.4.8. -देवत्य-विभिन्न देवताओं वाला, जै. ब्रा. I.213. नयवती नाना 265