पराक्रम
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पराक्रमः, पुं, (पराक्रम्यतेऽनेन । (क्रम + “हलश्च ।” ३ । ३ । १२१ । इति घञ् । “नोदात्तोप- देशस्य ।” ७ । ३ । ३४ । इति न वृद्धिः ।) तत्पर्पायः । द्रविणम् २ तरः ३ सहः ४ बलम् ५ शौर्य्यम् ६ स्थाम ७ शुष्मम् ८ शक्तिः ९ प्राणः १० । इत्यमरः । २ । ८ । १०२ ॥ महः ११ शूष्म १२ सामर्थ्यम् १३ । इति शब्दरत्नावली ॥ (यथा, मार्कण्डेये देवीमाहात्म्ये । ९२ । १३ । “पराक्रमञ्च युद्धेषु जायते निर्भयः पुमान् ॥”) विक्रमः ॥ (यथा, मार्कण्डेये । २० । २५ । “यस्य मित्रगुणान् मित्राण्यमित्राश्च पराक्रमम् । कथयन्ति सदा सत्सु पुत्त्रवांस्तेन वै पिता ॥”) उद्योगः । इति मेदिनी ॥ निष्क्रान्तिः । इति शब्दरत्नावली ॥ (विष्णुः । यथा, महा- भारते । १३ । १४९ । ४४ । “औषधं जगतः सेतुः सत्यधर्म्मः पराक्रमः ॥”)
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पराक्रम पुं।
सामर्थ्यम्
समानार्थक:द्रविण,तरस्,सहस्,बल,शौर्य,स्थामन्,शुष्म,शक्ति,पराक्रम,प्राण
2।8।102।2।2
द्रविणं तरः सहोबलशौर्याणि स्थाम शुष्मं च। शक्तिः पराक्रमः प्राणो विक्रमस्त्वतिशक्तिता॥
पदार्थ-विभागः : , गुणः, मानसिकभावः
पराक्रम पुं।
उद्योगः
समानार्थक:पराक्रम
3।3।138।2।2
किरणप्रग्रहौ रश्मी कपिभेकौ प्लवङ्गमौ। इच्छामनोभवौ कामौ शक्त्युद्योगौ पराक्रमौ॥
पदार्थ-विभागः : , क्रिया
पराक्रम पुं।
शक्तिः
समानार्थक:पराक्रम,अलम्
3।3।138।2।2
किरणप्रग्रहौ रश्मी कपिभेकौ प्लवङ्गमौ। इच्छामनोभवौ कामौ शक्त्युद्योगौ पराक्रमौ॥
पदार्थ-विभागः : शक्तिः
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पराक्रम¦ पु॰ परा + क्रम--करणे घञ् न वृद्धिः। बले देह-सामर्थ्ये अमरः।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पराक्रम¦ m. (-मः)
1. Power, strength.
2. Exertion.
3. Valour, prowess.
4. Going out or forth, exit or issue.
5. Attacking an enemy.
6. Attempt, enterprise.
7. A name of Vishn4u. E. परा supremacy, opposition, &c. and क्रम going, करणे घञ् aff.
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पराक्रमः [parākramḥ], 1 Heroism, prowess, courage, valour; पराक्रमः परिभवे Śi.2.44.
Marching against, attack.
Attempt, endeavour, enterprise.
N. of Viṣṇu.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पराक्रम/ परा--क्रम m. (sg. and pl. ; ifc. f( आ). )bold advance , attack , heroism , courage , power , strength , energy , exertion , enterprise MBh. Ka1v. etc.
पराक्रम/ परा--क्रम m. going out or away L.
पराक्रम/ परा--क्रम m. N. of विष्णुL.
पराक्रम/ परा--क्रम m. of a warrior on the side of the कुरुs MBh.
पराक्रम/ परा--क्रम m. of a chief of the विद्या-धरs (associated with आ-क्रम, वि-क्रमand संक्रम) Katha1s.