परिष्कार
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
परिष्कारः, पुं, (परिष्क्रियतेऽनेन । परि + कृ + “सम्परिभ्यां करोतौ भूषणे ।” ६ । १ । १३७ । इति सुट् । “परिनिवीति ।” ८ । ३ । ७० । इति षत्वम् ।) अलङ्कारः । इत्यमरः । २ । ६ । १०१ ॥ संस्कारः । शुद्धिः ॥
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
परिष्कार पुं।
भूषणम्
समानार्थक:अलङ्कार,आभरण,परिष्कार,विभूषण,मण्डन,कलाप,अलम्
2।6।101।2।3
विभ्राड्भ्राजिष्णुरोचिष्णू भूषणं स्यादलङ्क्रिया। अलङ्कारस्त्वाभरणं परिष्कारो विभूषणम्.।
अवयव : हारमध्यगमणिः
वैशिष्ट्यवत् : भूषणध्वनिः
वैशिष्ट्य : भूषितः
: केशबन्धरचना, शिरोमध्यस्थचूडा, किरीटम्, शिरोमणिः, सीमन्तस्थितायाः_स्वर्णादिपट्टिका, ललाटाभरणम्, कर्णाभरणम्, कण्ठाभरणम्, लम्बमानकण्ठभूषणम्, सुवर्णलम्बकण्ठिका, मौक्तिकमाला, शतलतिकाहारः, द्वात्रिंश्ल्लतिकाहारः, चतुर्विंशतिलतिकाहारः, चतुर्लतिकाहारः, द्वादशलतिकाहारः, दशलतिकाहारः, एकलतिकाहारः, सप्तविंशतिमुक्ताभिः_कृता_माला, करवलयः, प्रगण्डाभूषणम्, अङ्गुलीभूषणम्, मुद्रिताङ्गुली, मणिबन्धभूषणम्, स्त्रीकटीभूषणम्, पुंस्कटीभूषणम्, नूपुरः, मणियुक्तनूपुरः, किङ्किणी, मूर्ध्निधृतकुसुमावलिः, केशमध्यगर्भमाला, शिखायां_लम्बमानपुष्पमाला, ललाटधृतपुष्पमाला, कण्ठे_ऋजुलम्बमानपुष्पमाला, यज्ञोपवीतवर्त्तियग्धृतपुष्पमाला, शिखास्थमाल्यम्, हेम्न्युरोभूषणम्, हारः, अश्वभूषा
पदार्थ-विभागः : आभरणम्
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
परिष्कार¦ पु॰ परि + कृ--थञ् सुट् षत्वम्।
१ भूषणेविद्यमानवस्तुनो गुणान्तरस्य
२ आधानादौ
३ संस्कारे चअमरः
४ शुद्धौ।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
परिष्कार¦ m. (-रः)
1. Decoration, embellishment.
2. Cooking, dressing.
3. Finishing, polishing.
4. Initiation, purification by essential rites.
5. Surrounding.
6. Furniture. E. परि implying ornament, and कार making, स inserted, and changed to ष; also in the same sense परिस्कार।
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
परिष्कारः [pariṣkārḥ], 1 Decoration, ornament, embellishment. लोहघण्टापरिष्कारः Mb.12.141.32.
Dressing, cooking.
Initiation, purification by initiatory rites.
Furniture; (also परिस्कार in this sense).
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
परिष्कार/ परि-ष्-कार m. =prec.( ifc. f( आ). ) MBh. etc.
परिष्कार/ परि-ष्-कार m. cooking , dressing W.
परिष्कार/ परि-ष्-कार m. domestic utensils , furniture SaddhP.
परिष्कार/ परि-ष्-कार m. purification , initiation ib.
परिष्कार/ परि-ष्-कार m. self-discipline Lalit. (one of the ten powers of a बोधि-सत्त्वDharmas. lxxiv )
Vedic Rituals Hindi
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
परिष्कार पु.
(परि + कृ + घञ्, सुडागमः) परिशोधन, सजाना, जै.ब्रा. I.341।