फलक
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
फलकम्, क्लो, पुं, (फल + संज्ञायां कन् ।) चर्म्म । इत्यमरः । २ । ८ । ९० ॥ ढाल इति भाषा ॥ (यथा, विष्णुपादादिकेशान्तवर्णनस्तोत्रे । ३३ । “शार्ङ्गं बाणं कृपाणं फलकमरिगदे पद्मशङ्खौ सहस्रम् विभ्राणाः शस्त्रजालं मम ददतु हरेर्बाहवो मोहहानिम् ॥”)
फलकः, पुं, (फल + संज्ञायां कन् ।) अस्थिखण्डम् । इति जटाधरः ॥ नागकेशरम् । इति शब्द- चन्द्रिका ॥ काष्ठादिफलकम् । यथा, -- “पाण्डुलेख्येन फलके भूमौ वा प्रथमं लिखेत् । ऊनाधिकन्तु संशोध्यं पश्चात् पत्रे निवेशयेत् ॥” इति व्यवहारतत्त्वे व्यासः ॥ (यथा, मार्कण्डेये । ८७ । ५ । “भृकुटीकुटिलात्तस्या ललाटफलकाद्द्रुतम् । काली करालवदना विनिष्क्रान्तासिपाशिनी ॥”) रजकपट्टम् । धोपार पाट इति भाषा । यथा, “शाल्मले फलके श्लक्ष्णे निज्याद्बासांसि नेजकः । न च वासांसि वासोभिर्निर्हरेन्न च वासयेत् ॥” इति मिताक्षरा ॥
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
फलक पुं-नपुं।
फलकः
समानार्थक:फलक,फल,चर्मन्,खेटक
2।8।90।2।1
त्सरुः खड्गादिमुष्टौ स्यान्मेखला तन्निबन्धनम्. फलकोऽस्त्री फलं चर्म संग्राहो मुष्टिरस्य यः॥
अवयव : फलकमुष्टिः
वृत्तिवान् : फलकधारकः
वैशिष्ट्य : फलकधारकः
पदार्थ-विभागः : उपकरणम्,आयुधम्
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
फलक¦ न॰ स्वार्थे क। (ढाल) इति ख्याते चर्ममये अस्त्रप्रति-घातनिवारके
१ पदार्थे।
२ अस्थिखण्डे जटाध॰
३ नागकेशरे
४ काष्ठादिपट्टके च मिता॰।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
फलक¦ mn. (-कः-कं)
1. A shield.
2. A bench.
3. A plank.
4. A layer. m. (-कः)
1. A bone, the os frontis, or bone of the forehead.
2. A leaf or page for writing on.
3. A plant, (Mesua ferrea.) n. (-कं) The buttocks. E. कन् added to the preceding, or फल् to split or divide, aff. वुन् |
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
फलकम् [phalakam], 1 A board, plank, slab, tablet; कालः काल्या भुवनफलके क्रीडति प्राणिशारैः Bh.3.39; द्यूत˚, चित्र˚ &c.
Any flat surface; चुम्ब्यमानकपोलफलकाम् K.218; धृत- मुग्धगण्डफलकैर्विबभुः Śi.9.47,37; cf. तट.
A shield; Rām.1.
A slab, tablet, leaf or page for writing upon.
The buttocks, hips.
The palm of the hand.
Fruit, result, consequence.
Profit, gain.
Menstruation.
The head of an arrow.
The pericarp of a lotus.
A broad and flat bone (of the forehead).
A wooden seat; तवार्हते तु फलकं कूर्चं वा$प्यथवा बृसी Mb.5.35.15.
Bark (as material for clothes). -Comp. -परिधानम् putting on a bark-garment. -पुरम् N. of a town in the east of India; P. VI.2.11; cf. फलपुर. -पाणि a. armed with a shield (as a warrior). -यन्त्रम् an astronomical instrument invented by Bhāskarāchārya. -सक्थ a. having a thigh as broad as a board.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
फलक ( ifc. ( इका)f. )= फल, fruit , result , gain(641964 -त्वn. ) Kull. on Mn. ii , 146
फलक menstruation(See. नव-फलिका)
फलक ( फलक) n. ( m. g. अर्धर्चा-दि; ifc. f( आ). )a board , lath , plank , leaf. bench Br. Gr2S3rS. , etc.
फलक n. a slab or tablet (for writing or painting on ; also = page , leaf) Ka1v. Ya1jn5. Sch. Lalit.
फलक n. a picture(= चित्र-फ्). Mr2icch. iv , 3/4
फलक n. a gaming-board(See. शारि-फ्)
फलक n. a wooden bench MBh.
फलक n. a slab at the base (of a pedestal ; See. स्फटिक-फ्)
फलक n. any flat surface (often in comp. with parts of the body , applied to broad flat bones See. अंस-, फणा-, ललाट-फ्etc. )
फलक n. the palm of the hand S3Br.
फलक n. the buttocks L.
फलक n. the top or head of an arrow Kull. on Mn. vii , 90
फलक n. a shield MBh.
फलक n. bark (as a material for clothes) MBh. Hariv.
फलक n. the pericarp of a lotus S3is3.
फलक n. = -यन्त्रGol.
फलक n. a layer W.
फलक n. the stand on which a monk keeps his turban Buddh.
फलक m. Mesua Roxburghii L.
फलक f. ( आor इका)See. below.
Vedic Index of Names and Subjects
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Phalaka denotes ‘plank,’ as applied in the construction of a cart or chariot, or as used for pressing Soma (adhi-ṣavaṇe phalake),[१] or for any other purpose.[२]
^1Pañcaviṃśa Brāhmaṇa, xvii. 1, 14 (cf. Indische Studien, 1, 33, 44).
Vedic Rituals Hindi
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
फलक न.
(द्वि.व.) दो सवन-फलक (द्रष्टव्य-अभिषवण फलक), सोम-शकट के छड़, आप.श्रौ.सू. 1०.24.2 (उद्धृत-पूर्वफलक में); द्रष्टव्य पृ. 43 पायों से रहित आसनों का भी, जिनका (आसनों का) उपयोग अध्वर्यु एवं यजमान करते हैं, का.श्रौ.सू. 2०.2.2० एवं भाष्य (अश्वमेध)।