बिम्ब
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्अमरकोशः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
बिम्ब पुं-नपुं।
रविचन्द्रबिम्बम्
समानार्थक:बिम्ब,मण्डल
1।3।15।2।2
द्विजराजः शशधरो नक्षत्रेशः क्षपाकरः। कला तु षोडशो भागो बिम्बोऽस्त्री मण्डलं त्रिषु॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, तेजः, ग्रहः
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
बिम्बः [bimbḥ] म्बम् [mbam], म्बम् 1 The disc of the sun or moon; वदनेन निर्जितं तव निलीयते चन्द्रबिम्बमम्बुधरे Subhāṣ; so सूर्य˚, रवि˚ &c.
Any round or disc-like surface; as in नितम्ब- बिम्बः &c.
An image, shadow, reflection; बिम्बादिवो- त्थितौ बिम्बौ रामदेहात्तथापरौ Rām.1.4.11; प्रभवति शुचिर्बिम्ब- ग्राहे मणिर्न मृदां चयः U.2.4.
A mirror.
A jar.
An object compared (opp. प्रतिबिम्ब to which it is compared).
A statue, figure, idol; हेमबिम्बनिभा सौम्या मायेव मयनिर्मिता Rām.6.12.14.
A mould, matrix; यथा लोहस्य निःस्यन्दो निषिक्तो बिम्बविग्रहम् (उपैति) Mb.14.18.9. -म्बः A lizard. -म्बम् The fruit of a tree (which, when ripe, is ruddy and to which the lips of young women are often compared); रक्तशोकरुचा विशेषितगुणो बिम्बाधरालक्तकः M.3. 5; पक्कबिम्बाधरोष्ठी Me.84; cf. N.2.24. -Comp. -ओष्ठ a (बिम्बो-म्बौ-ष्ठ) having lips as ruddy or cherry as the Bimba fruit; दाक्षिण्यं नाम बिम्बोष्ठि बैम्बिकानां कुलव्रतस् M.4. 14. (-ष्ठः) a lip like the Bimba fruit. -फल the Bimba fruit; उमामुखे बिम्बफलाधरोष्ठे Ku.3.67.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
बिम्ब mn. (also written विम्ब, or विम्व, of doubtful origin , but See. Un2. iv , 95 Sch. ; ifc. f( आ). )the disk of the sun or moon Ka1v. Pur. etc.
बिम्ब m. any disk , sphere , orb (often applied to the rounded parts of the body) Ka1lid. Pan5cat.
बिम्ब m. a mirror S3vetUp. Kum.
बिम्ब m. an image , shadow , reflected or represented form , picture , type R. BhP. Ra1jat.
बिम्ब m. (in rhet. )the object compared (as opp. to प्रति-बिम्ब, " the counterpart " to which it is compared) Sa1h. Prata1p.
बिम्ब m. a lizard , chameleon Gaut.
बिम्ब m. N. of a man Ra1jat.
बिम्ब m. N. of 2 metres Col.
बिम्ब m. N. of the wife of बाला-दित्य(king of कश्मीर) Ra1jat.
बिम्ब m. N. of the mother of king बिम्बि-सार(below) Buddh.
बिम्ब n. the fruit of the Momordica Monadelpha (to which the lips of women are often compared) MBh. Ka1v. etc.
Purana index
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
--a son of Vasudeva and भद्रा. Br. III. ७१. १७३; वा. ९६. १७१.
Vedic Index of Names and Subjects
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Bimba appears in one passage of the Jaiminīya Upaniṣad Brāhmaṇa (iii. 5, 6) to denote the plant Momordica monadelpha.
==Foot Notes==