बोधि
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
बोधिः, पुं, (बुध + “सर्व्वधातुभ्य इन् ।” ४ । ११७ । इति इन् ।) समाधिभेदः । पिप्पलवृक्षः । इति मेदिनी । धे, ११ ॥ (यथास्य पर्य्यायः । “पिप्पलो बोधिरश्वत्थश्चैत्यवृक्षो गजाशनः ॥” इति वैद्यकरत्नमालायाम् ॥) बोधः । इति त्रिकाण्डशेषः ॥ ज्ञातरि, त्रि । इत्युणादिकोषः ॥
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
बोधि¦ पु॰ बुध--इन्।
१ समाधिभेदे
२ पिप्पलवृक्षे
३ बुद्धभेदेमेदि॰
४ बोधे त्रिका॰।
५ ज्ञातरि त्रि॰।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
बोधि¦ mfn. (-धिः-धिः-धि) Wise, learned. m. (-धिः)
1. A branch of holy study; keeping the mind awake to the knowledge of the true GOD.
2. Intellect, understanding.
3. The holy fig-tree. E. बुध् to know, Una4di aff. इन्।
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
बोधिः [bōdhiḥ], [बुध्-इन्]
Perfect wisdom or enlightenment; इत्यभिहितो बोधौ जिनः पातु वः Nāg.1.1. स रतिमुपसिषेवे बोधि- मापन्न यावत् Bu. Ch.2.56.
The enlightened intellect of a Buddha.
The sacred fig-tree.
A cock.
An epithet of Buddha. -Comp. -अङ्गम् a requisite for attaining perfect knowledge. -तरुः, -द्रुमः, -वृक्षः the sacred fig-tree, -दः an arhat (of the Jainas).-मण्डलम् N. of the place where Gautama Buddha attained to perfect wisdom.
सत्त्वः a Buddhist saint, one who is on the way to the attainment of perfect knowledge and has only a certain number of births to undergo before attaining to the state of a Supreme Buddha and complete annihilation (this position could be attained by a long series of pious and virtuous deeds); एवंविधैर्विलसितैरतिबोधिसत्त्वैः Māl.1.21; उद्योतयन्नुत्त- मबोधिसत्त्वः Bu. Ch.1.16.
N. of the principal Buddha of the present era.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
बोधि mf. (with Buddhists or जैनs) perfect knowledge or wisdom (by which a man becomes a बुद्धor जिन) , the illuminated or enlightened intellect (of a -BBuddha or -J जिन) Katha1s. Ra1jat. S3atr. Lalit. (See. MWB. 97 , 188 etc. )
बोधि m. the tree of wisdom under which perfect -wwisdom is attained or under which a man becomes a बुद्ध, the sacred fig-tree , (Ficus Religiosa) Hcat. ( MWB. 35 , 181 etc. )
बोधि m. " wakener " , a cock L.
बोधि m. N. of a man (= बुद्धin a former birth) Ja1takam.
बोधि m. of a mythical elephant Lalit.
बोधि m. of a place L.
बोधि m. pl. N. of a people R.
बोधि mfn. learned , wise Un2. iv , 117.