भाटक
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
भाटकः, पुं, क्ली, (भटतीति । भट पोषणे + ण्वुल् ।) व्यवहारार्थं दत्तशकटादिलभ्यधनम् । इति हलायुधः ॥ भाडा इति माषा ॥ अथ गृहादि- भाटकम् । “परभूमौ गृहं कृत्वा भाटयित्वा वसेत्तु यः । स तद्गृहीत्वा निर्गच्छेत्तृणकाष्ठेष्टकादिकम् ॥ स्तोमं विना वसित्वा तु परभूमावनिच्छतः । निर्गच्छंस्तृणकाष्ठानि न गृह्णीयात् कथञ्चन ॥” कात्यायनः । “गृहवाप्यापणादीनि गृहीत्वा भाटकेन यः । स्वामिनो नार्पयेद्यावत्तावद्दाप्यः स भाटकम् ॥” वापी परकृता प्रतिष्ठितेति विवक्षितम् । “हस्त्यश्वगोखरोष्ट्रादीन् गृहीत्वा भाटकेन यः ॥ स्वामिनो नार्पयेद्यावत् तावद्दाप्यः स भाट- कम् ॥” वृद्धमनुः । “यो भाटयित्वा शकटं नीत्वा नान्यत्र गच्छति । भाटं न दद्याद्दाप्योऽसावनूढस्यापि भाटकम् ॥” शकटं वृषनौकादेरप्युपलक्षणम् । अनूढस्या- वाहितस्यापि शकटादेः । इति विवादचिन्ता- मणिः ॥
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
भाटक¦ पु॰ न॰ भट--पोषणे ण्वुल्। परगृहयानादेरुपभोगार्थंतत्स्वामिने दीयमाने घने। (भाडा) हला॰।
“परभूमौ गृहं कृत्वा भाटयित्वा वसेत् तु यः। स तद्गृहीत्वा निर्गच्छेत्तृणकाष्ठेष्टकादिकम्। स्तोमं विना व-सित्वा तु परभूमावनिच्छतः। निर्गच्छंस्तृणकाष्ठानिन गृह्णीयात् कथञ्चन” कात्यायनः।
“गृहवाप्यापणा-दीनि गृहीत्वा भाटकेन यः। स्वामिनोनार्पयेद्यावत्ता-वद्दाप्यः स भाटकम्। वापी परकृता अप्रतिष्ठितेति विव-क्षितम्।
“हस्त्यश्वगोखरोष्ट्रादीन् गृहीत्वा भाटकेनयः। स्वामिनोनार्पयेद्यावत्तावद्दाप्यः स भाटकम्”। वृद्धमनुः
“यो भाटयित्वा शकटं नीत्या नान्यत्र गच्छति। भाटं न दद्याद्दाप्योऽसावनूढस्यापि भाटकम्”। शकटंवृषनौकादेरप्युपलक्षणम्। अनूढस्यावाहितस्यापि शक-दादेः” इति विषादचिन्तामणिः।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
भाटक¦ m. (-कः) Price, especially paid for the use of any thing or per- son; wages, hire. E. भट् to hire, or maintain, aff. ण्वुल् |
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
भाटक m. =prec. , A1ryav.