भ्रम्

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

शब्दसागरः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

भ्रम् (उ) भ्रमु¦ r. 1st cl. (भ्रमति भ्रम्यति) r. 4th cl. (भ्राम्यति)
1. To turn round, to move circularly.
2. To be unsteady or unfixed.
3. To roam, to wander; it is also figuratively applicable to mental unsteadiness, as to err, to wander, to be ignorant or mistaken, &c. With परि, To wander about. With वि, To play, to wanton. With सम्,
1. To hurry.
2. To honour.

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

भ्रम् [bhram], 1, 4 P. (भ्रमति, भ्रम्यति, भ्राम्यति, बभ्राम, अभ्रमत्, अभ्र- मीत्, भ्रमिष्यति, भ्रमितुम्, भ्रान्त)

To roam or wander about, move or go about, rove, ramble (fig. also); भ्रमति भुवने कन्दर्पाज्ञा Māl.1.17; मनो निष्ठाशून्यं भ्रमति च किमप्यालिखति च 31; oft. with acc. of place; भुवं बभ्राम Dk.; दिग्मण्डलं भ्रमसि मानस चापलेन Bh.3.77; so भिक्षां भ्रम् 'to go about begging'.

To turn or whirl round, revolve, move round or in a circle; सूर्यो भ्राम्यति नित्यमेव गगने Bh.2.95; भ्रमता भ्रमरेण Gīt.3.

To go astray, stray, swerve, deviate.

To spread, prevail, be current or afloat; अभ्रमच्च पौरजानपदेष्वियं वार्ता Dk.

To totter, reel, stagger, be in doubt or suspense, waver; अन्तर्भिन्नं भ्रमति हृदयम् Māl. 5.2.

To err, be in error or mistake, be mistaken; आभरणकारस्तु तालव्य इति बभ्राम.

To flicker, flutter, quiver, move unsteadily; चक्षुर्भ्राभ्यति Pt.4.78.

To surround.

To waver, be perplexed, doubt; तैरश्वै- र्भ्राम्यते भ्रान्तैः सुमाली राक्षसेश्वरः Rām.7.7.3. -Caus. (भ्रमयति-ते or भ्रामयति-ते)

To cause to rove or wander, cause to revolve or turn round, whirl round; भ्रमय जलदानम्भोगर्भान् Māl.9.41.

To cause to err, delude, mislead, perplex, confuse, embarrass, cause to reel or stagger; विकारश्चैतन्यं भ्रमयति च संमीलयति च U.1.36.

To wave, brandish, vibrate; लीलारबिन्दं भ्रमयांचकार R.6.13.

To proclaim by beat of drum.

To disarrange.

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

भ्रम् cl.1 P. ( Dha1tup. xx , 20 ) भ्रमति( ep. also ते)and cl.4 P. ( xxvi , 96 ) , भ्राम्यति( Pot. भ्रम्यात्Pa1rGr2. ; pf. बभ्राम, 3. pl. बभ्रमुःor भ्रेमुःMBh. Ka1v. etc. ; fut. भ्रमिताGr. ; भ्रमिष्यतिMBh. ; aor. अभ्रमीत्ib. ; inf. भ्रमितुम्or भ्रान्तुम्MBh. Ka1v. etc. ; ind.p. भ्रमित्वा, भ्रान्त्वा, -भ्राम्यib. ) , to wander or roam about , rove , ramble(with देशम्, to wander through or over a country ; with भिक्षाम्, go about begging) MBh. Ka1v. etc. ; to fly about(as bees) Ka1v. Var. ; to roll about(as the eyes) Ka1vya7d. ; to wag(as the tongue) S3a1rn3gP. ; to quiver(as the fetus in the womb) BhP. ; to move to and fro or unsteadily , flicker , flutter , reel , totter S3Br. Ka1lid. Pur. ; to move round , circulate , revolve(as stars) MBh. Hariv. Su1ryas. ; to spread , be current(as news) Das3. ; to waver , be perplexed , doubt , err Bhag. Pur. Siddh. : Pass. aor. अभ्रामि( impers. , with ते, " you have wandered or roamed about ") R. : Caus. भ्रामयति( mc. also ते; aor. अबिभ्रमत्: Pass. भ्राम्यते) , to cause to wander or roam , drive or move about , agitate MBh. Ka1v. etc. ; (with पटहम्or ह-घोषणाम्) , to move a drum about , proclaim by beat of drum Katha1s. ; to cause to move or turn round or revolve , swing , brandish Up. MBh. Ka1v. etc. ; to drive through( acc. )in a chariot Cat. ; to disarrange Kaus3. ; to cause to err , confuse Hariv. Ma1rkP. ; to move or roam about( aor. अबिभ्रमत्Page769,3 ; B. अबभ्रमत्) R. : Desid. बिभ्रमिषतिGr. : Intens. बम्भ्रमीति, बम्भ्रम्यते(also with pass. meaning) and बम्भ्रान्ति(only Gr. ) , to roam about repeatedly or frequently , wander through , circumambulate Hariv. Var. S3atr. [ cf. Gk. ? ; Lat. fremere ; Germ. bre0men , brimmen , brummen ; Eng. brim , brim-stone.]