मण्डप
यन्त्रोपारोपितकोशांशः सम्पाद्यताम्
कल्पद्रुमः सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मण्डपः, पुं क्ली, (मडि + भावे घञ् मण्डः । मण्डं पाति । पा + कः ।) जनविश्रामगृहम् । तत्प- र्य्यायः । जनाश्रयः २ । इत्यमरः । २ । २ । ९ ॥ (यथा, देवीभागवते । २ । ११ । ५० । “गङ्गातीरे शुभां भूमिं मापयित्वा द्विजोत्तमैः । कुर्व्वन्तु मण्डपं स्वस्थाः शतस्तम्भं मनोहरम् ॥”) देवादिदत्तवेश्म । इति शब्दरत्नावली ॥ (यथा- विश्वकर्म्मप्रकाशे ६ अध्याये । “प्रदक्षिणायास्तु समस्त्वग्रतो मण्डपो भवेत् । तस्य चार्द्धेन कर्त्तव्यस्त्वग्रतो मुखमण्डपः ॥” इत्यादिमण्डपविवरणम् तत्रैव विस्तरशो द्रष्टव्यम् ॥ मण्डं पिबतीपि । पा + कः ।) मण्ड- पानकर्त्तरि त्रि ॥
अमरकोशः सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मण्डप पुं-नपुं।
मण्डपः
समानार्थक:मण्डप,जनाश्रय
2।2।9।2।3
वातायनं गवाक्षोऽथ मण्डपोऽस्त्री जनाश्रयः। हर्म्यादि धनिनां वासः प्रासादो देवभूभुजाम्.।
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, अचलनिर्जीवः, स्थानम्, मानवनिर्मितिः
वाचस्पत्यम् सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मण्डप¦ पुंन॰ मडि--घञ् मण्डं भूषां पाति रक्षति पा--कमडि--कपन् वा।
१ जनविश्रामस्थाने
२ देवादिगृहे चअमरः। यथा चण्डीमण्डप विष्णुमण्डप इत्यादि।
३ मण्डपानकर्त्तरि त्रि॰ शब्दरत्ना॰।
४ निष्पाव्यां (शूक-शिम्बीभेदे) स्त्री राजनि॰।
शब्दसागरः सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मण्डप¦ mn. (-पः-पं)
1. A temporary building, an open shed or hall, adorned with flowers and erected on festival occasions, as in marriages, &c.
2. An open temple or building consecrated to a deity.
3. A bower.
4. A pavilion. E. मण्ड ornament, and पा to preserve, aff. क; or मडि-कप्न् |
Apte सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मण्डपः [maṇḍapḥ], [मण्डं भूषां पाति पा-क, मण्ड्-कपन् वा]
A temporary hall erected on ceremonial occasions, an open hall; विवाहमण्डप.
A tent, pavilion; दीर्घेष्वमी नियमिताः पटमण्डपेषु निद्रां विहाय वनजाक्ष वनायुदेश्याः R.5.73.
An arbour, a bower, as in लतामण्डप; प्रत्यासन्नौ कुरबकवृतेर्माधवी- मण्डपस्य Me.8.
A building consecrated to a deity.-Comp. -प्रतिष्ठा the consecration of a temple.
Monier-Williams सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मण्डप/ मण्ड--प mfn. ( Un2. iii , 145 Sch. )drinking the scum of boiled rice or of any liquor Pan5car.
मण्डप/ मण्ड--प mn. ( g. अर्धर्चा-दिL. also f( ई). ; See. मण्टपी)an open hall or temporary shed (erected on festive occasions) , pavilion , tent , temple
मण्डप/ मण्ड--प m. ( ifc. with names of plants) arbour , bower Hariv. Ka1v. etc.
मण्डप/ मण्ड--प m. N. of a man Cat.
मण्डप/ मण्ड-प See. under मण्डabove.
Purana Encyclopedia सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Maṇḍapa : m. (pl.): Name of a people.
A. Location: South (dakṣiṇāpathajanmānaḥ…cūcupā maṇḍapaiḥ saha) 12. 200. 39;
B. Description: see Utsa
B. above pp. 638-639.
_______________________________
*4th word in left half of page p817_mci (+offset) in original book.
Mahabharata Cultural Index सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Maṇḍapa : m. (pl.): Name of a people.
A. Location: South (dakṣiṇāpathajanmānaḥ…cūcupā maṇḍapaiḥ saha) 12. 200. 39;
B. Description: see Utsa
B. above pp. 638-639.
_______________________________
*4th word in left half of page p817_mci (+offset) in original book.
Vedic Rituals Hindi सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मण्डप पु.
(न.) दो भागों (दक्षिण एवं वाम) से युक्त दो अथवा चार धरनों वाले 12 या 8 स्तम्भों पर खड़े किये गये (निर्मित) द्वारों, जो प्रत्येक पूर्व एवं पश्चिम में अवस्थित होते हैं, से युक्त महावेदि के अन्तर्गत निर्मित एक मण्डप; तीन ‘छदिस्’ से आवृत; आगे ‘रराटी’ लगाई जाती है, पश्चिम की अपेक्षा पूर्व में थोड़ा अधिक ऊँचा मण्डप, आप.श्रौ.सू. 11.7-8; - बन्धव, हविर्धान - मण्डप को बाँधना, श्रौ.प.नि. 241-169। हविर्निर्वपण