मत
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मतम्, क्ली, (मन् + भावे क्तः ।) सम्मतम् । तत्- पर्य्यायः । छन्दः २ अभिप्रायः ३ आकूतम् ४ भावः ५ आशयः ६ । इति हेमचन्द्रः ॥
मतः, त्रि, (मन् + कर्म्मणि क्तः ।) सम्मतः । ज्ञातः । इति मेदिनी । ते, ४२ ॥ (यथा, रघौ । २ । ५७ । “किमप्यहिंस्यस्तव चेन्मतोऽहं यशःशरीरे भव मे दयालुः ॥”) अर्च्चितः । इति हेमचन्द्रः ॥
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मत¦ त्रि॰ मन--क्त।
१ सम्मते
२ अभिप्रेते
३ ज्ञाते
४ अर्चिते च। भावे क्त।
५ सम्मतौ
६ अभिप्राये
७ ज्ञाने
८ अर्चायाञ्च न॰।
९ समीकृते त्रि॰ मत्यशब्दे दृश्यम्। ततः ऋश्या॰ चतु-रर्थ्यां क। मतक तत्समीपादौ त्रि॰। स्वार्थे क। मतशब्दार्थे।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मत¦ mfn. (-तः-ता-तं)
1. Known, understood.
2. Admitted, believed, held or entertained, (as opinion, &c.)
3. Respected, reverenced, mind- ed, regarded. n. (-तं)
1. Purpose, intention, wish, mind, (as to have a mind to any thing.)
2. Knowledge.
3. Doctrine, tenet, belief, opinion.
4. Counsel, advice.
5. Design, aim.
6. Approba- tion. E. मन् to mind, aff. क्त |
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मत [mata], p. p. [मन्-क्त]
Thought, believed, supposed; स मे युक्ततमो मतः Bg.6.47.
Considered, regarded, deemed, looked upon.
Esteemed, honoured, respected; बभौ च सा तेन सतां मतेन श्रद्धेव साक्षाद्विधिनोपपन्ना R.2.16;8.8.
Commended, valued.
Conjectured, guessed.
Meditated upon, thought of, perceived, recognised.
Thought out.
Intended, aimed at.
Approved, sanctioned.
Wished or hoped for.
Perceived, observed, known, understood. (See मन्). -तम्
A thought, idea, opinion, belief, view; निश्चितं मतमुत्तमम् Bg.18.6; केषांचिन्मतेन &c.
Doctrine, tenet, creed, religious belief; ये मे मतमिदं नित्यमनुतिष्ठन्ति मानवाः Bg.3.31.
Advice, instruction, counsel.
Aim, design, intention, purpose; आत्मप्रभावेण मुने ज्ञातुमर्हसि मे मतम् Rām.7. 9.19.
Approbation, sanction, commendation.
Knowledge. -Comp. -अक्ष a. well-versed in playing at dice; कङ्को नाम द्विजो भूत्वा मताक्षः प्रियदेवनः Mb.4.1.24. -अनुज्ञा one of the निग्रहस्थानs known in न्यायशास्त्र; Bhāṣā P.; admission of a fault in one's own reasoning, while insisting on a similar one in that of the opponent.
अन्तरम् a different view.
a different creed.-अवलम्बनम् adopting or holding a particular opinion.-भेदः difference of opinion.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मत मतं-गetc. See. under मन्, p. 783 , col. 1.
मत mfn. thought , believed , imagined , supposed , understood RV. etc.
मत mfn. regarded or considered as , taken or passing for( nom. or adv. ) Mn. MBh. etc.
मत mfn. thought fit or right , approved Ya1jn5. Ka1v. Ka1m.
मत mfn. honoured , esteemed , respected , liked (with gen. Pa1n2. 3-2 , 188 ) Ragh. Ka1m.
मत mfn. desired , intended R.
मत m. N. of a son of शम्बरHariv. ( v.l. मन)
मत n. a thought , idea , opinion , sentiment , view , belief. doctrine MBh. Ka1v. etc.
मत n. intention , design , purpose , wish MBh. BhP.
मत n. commendation , approbation , sanction L.
मत n. knowledge W.
मत n. agallochum L.