मर्यादा

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

अमरकोशः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

मर्यादा स्त्री।

मर्यादा

समानार्थक:संस्था,मर्यादा,धारणा,स्थिति,काष्ठा,प्रमाण,सन्धा,वेला

2।8।26।1।4

शिष्टिश्चाज्ञा च संस्था तु मर्यादा धारणा स्थितिः। आगोऽपराधो मन्तुश्च समे तूद्दानबन्धने॥

पदार्थ-विभागः : , गुणः, मानसिकभावः

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

मर्यादा [maryādā], [मर्यायां सीमायां दीयते दा-घञर्थे क]

A limit, boundary (fig. also); bound, border, frontier, verge; मर्यादाव्यतिक्रमः Pt.1.

End, termination, terminus.

A shore, bank.

A mark, land-mark.

The bounds of morality, any fixed usage or established rule, moral law; मर्यादानां च लोकस्य कर्ता कारयिता च सः Rām.5. 35.11.

A rule of propriety or decorum, bounds or limits of propriety, propriety of conduct; आस्तातापवाद- भिन्नमर्याद U.5; मर्यादायाममर्यादाः स्त्रियस्तिष्ठन्ति सर्वदा Pt.1.142.

A contract, covenant, an agreement; गृह्यतां पाणिना पाणिर्मर्यादा बध्यतां ध्रुवा Rām.4.5.11. -Comp. -अचलः, -गिरिः, -पर्वतः a frontier-mountain. -धावनम् running towards a mark. -बन्धः keeping within limits; Buddh.-भेदकः a destroyer of land-marks; मर्यादाभेदकश्चैव विकृतं प्राप्नुयाद्वधम् Ms.9.291. -वचनम् statement of the limit; P.III.3.136. -व्यतिक्रमः overstepping limits.

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

मर्यादा f. (doubtful whether fr. मर्या+ दाor मर्या+ आद[fr. आ+ दा] ; fancifully said to be fr. मर्य+ अद, " devouring young men " who are killed in defending boundaries) " giving or containing clear marks or signs " , a frontier , limit , boundary , border , bank , shore , mark , end , extreme point , goal (in space and time) RV. etc. ( षण्-मास्मर्यादया, within six months VarBr2S. )

मर्यादा f. the bounds or limits of morality and propriety , rule or custom , distinct law or definition Mn. MBh. etc.

मर्यादा f. a covenant , agreement , bond , contract MBh. Ka1v. etc.

मर्यादा f. continuance in the right way , propriety of conduct Ka1v. Pan5cat.

मर्यादा f. N. of a kind of ring used as an amulet AV. vi , 81 , 2

मर्यादा f. N. of the wife of अवाचीन(daughter of a king of विदर्भ) MBh.

मर्यादा f. of the wife of देवा-तिथि(daughter of a king of विदेह) ib.

Purana Encyclopedia

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

MARYĀDĀ I : A princess of Vidarbha. She was married by the king named Arvācīna. In Mahābhārata, Ādi Parva, Chapter 95, Verse 18, it is said that a son named Ariha was born to them.


_______________________________
*3rd word in right half of page 491 (+offset) in original book.

MARYĀDĀ II : A daughter of the king of Videha, Devā- tithi a king of the Pūru dynasty married her. Mahābhā- rata, Ādi Parva, Chapter 95, verse 23 says that a son, Ariha was born to them.


_______________________________
*4th word in right half of page 491 (+offset) in original book.

Vedic Index of Names and Subjects

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

Maryādā, ‘boundary,’ is found in the Śatapatha Brāhmaṇa referring to the boundary between the Kosalas and the Videhas. Usually the word is metaphorically employed.