यात
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
यातम्, क्ली, (या + क्तः ।) निषादिनां पादकर्म्म । इति हेमचन्द्रः । ४ । १९७ ॥ पुस्तकान्तरे यत- मिति पाठः । यथा, -- “अपष्टन्त्वङ्कुशस्याग्रं घातमङ्कुशवारणम् । निषादिनां पादकर्म्म या(य)तं वीतन्तु तद्द्वयम् ॥”
यातः त्रि, गतः । याधातोः क्तप्रत्ययेन निष्पन्नः ॥ (यथा, मनुः । ४ । १७८ । “येनास्य पितरो याता येन याताः पितामहाः । तेन यायात् सतां मार्गं तेन गच्छन् न रिष्यते ॥”)
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
यात¦ mfn. (-तः-ता-तं)
1. Gone, went.
2. Obtained, got. n. (-तं)
1. Driving or guiding an elephant with a goad.
2. Going, motion.
3. The pastime. E. यत् to endeavour, or या to go, aff. श |
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
यात [yāta], p. p.
Gone, marched, walked.
Passed, departed, gone away.
Passed by, elapsed.
Attained, reduced or gone to (a state &c.). (See या).
तम् Going, motion; विद्वान् विदामास शनैर्न यातम् Śi.3.32; यातं यच्च नितम्बयोर्गुरुतया Ś.2.2.
A march.
The act of driving an elephant with a goad; Mātaṅga L.8.22.
The past time. -Comp. -याम, यामन् a.
stale, used, spoiled, rejected, become useless; (हविराज्यं......) नैतानि यातयामानि कुर्वन्ति पुनरध्वरे Rām.2.61.17; छन्दांस्ययात- यामानि योजितानि धृतव्रतैः Bhāg.4.13.27; अयातयामं वयः Dk.
raw, half-cooked (as food); यातयामं गतरसं पूति पर्युषितं च यत् Bg.17.1.
aged, exhausted, worn out; यातयामं विजितवान् स रामं यदि किं ततः Bk.5.39; अयातयामा स्तस्यासन् यामाः स्वान्तरयापनाः Bhāg.3.22.35.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
यात mfn. gone , proceeded , marched (n. also impers. ) RV. etc.
यात mfn. gone away , fled , escaped MBh. Ka1v. etc.
यात mfn. passed by , elapsed Hariv. Var.
यात mfn. entered upon , pursued (as a path) R.
यात mfn. gone to , come or fallen into( acc. loc. , or comp. ) Mn. MBh. etc.
यात mfn. situated (as a heavenly body) VarBr2S.
यात mfn. become , turned out( क्व तद् यातम्, what has become of this?) Hariv.
यात mfn. known , understood Pat.
यात n. motion , progress , gait , course , drive RV. etc.
यात n. the place where a person has gone Pa1n2. 2-3 , 68 Sch.
यात n. the past time ( opp. to अन्-आगतम्, the future) VarBr2S.
यात n. the guiding or driving of an elephant with a goad L.
यात etc. See. p. 849 , col. 2.