वल्लभ
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वल्लभः, पुं, (वल्ल संवरणे + “रासिवल्लिभ्याञ्च ।” उणा० ३ । १२५ । इति अभच् ।) दयितः । अध्यक्षः । सल्लक्षणतुरङ्गमः । इति मेदिनी । भे, १८ ॥ (जह्रुवंशीयवलाकाश्वस्य पुत्त्रः । स च कुशि- कस्य पिता । यथा, महाभारते । १३ । ४ । ५ । “वल्लभस्तस्य तनयः साक्षाद्धर्म्म इवापरः । कुशिकस्तस्य तनयः सहस्राक्षसमद्युतिः ॥”)
वल्लभः, त्रि, (वल्ल + अभच् ।) प्रियः । (यथा, कामन्दकीयनीतिसारे । ५ । १९ । “पुत्त्रेभ्यश्च नमस्कुर्य्यात् वल्लभेभ्यश्च भूपतेः ॥”) अध्यक्षः । इत्यमरः ॥ अध्यक्षोऽत्र गवाध्यक्षः । इति स्वामी ॥
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वल्लभ वि।
प्रियम्
समानार्थक:अभीष्ट,अभीप्सित,हृद्य,दयित,वल्लभ,प्रिय,मधुर
3।1।53।2।5
तदासेचनकं तृप्तेर्नास्त्यन्तो यस्य दर्शनात्. अभीष्टेऽभीप्सितं हृद्यं दयितं वल्लभं प्रियम्.।
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्
वल्लभ वि।
अधिकारी
समानार्थक:अध्यक्ष,अधिकृत,वल्लभ
3।3।137।2।2
क्षत्रियेऽपि च नाभिर्ना सुरभिर्गवि च स्त्रियाम्. सभा संसदि सभ्ये च त्रिष्वध्यक्षेऽपि वल्लभः॥
स्वामी : राजा
: एकग्रामाधिकारी, बहुग्रामाधिकृतः, अन्तःपुरस्य_रक्षाधिकारी, सम्मार्जनादिकारी, ग्रामाधिपः
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, चलसजीवः, मनुष्यः
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वल्लभ¦ पु॰ वल्ल--अभच्।
१ दयिते
२ अध्यक्षे अमरः।
३ उत्त-माश्वे च मेदि॰।
४ दयितायां स्त्री हमच॰।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वल्लभ¦ mfn. (-भः-भा-भं)
1. Beloved, desired, dear.
2. Supreme, superin- tending. m. (-भः)
1. A lover, a husband, a friend.
2. A horse with good marks.
3. A superintendent, an overseer.
4. The chief herdsman. f. (-भा) A mistress, a wife. E. वल्ल् to cover, अभच् Una4di aff.
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वल्लभ [vallabha], a. [वल्ल-अभच् Uṇ.3.124]
Beloved, desired, dear.
Supreme. -भः A lover; husband; (खेदः) त्वयि विलसति तुल्यं वल्लभालोकनेन Māl.3.8; Śi.11.33.
A favourite; करोति निर्विकल्पं यः स भवेद्राजवल्लभः Pt.1.53.
A superintendent, an overseer.
A chief herdsman.
A good horse (one with auspicious marks); मन्दुरा- परिभ्रष्टवल्लभतुरङ्गमपर्याकुलीकृत ... Ve.2.19/2. -भा A beloved female, mistress, wife; बहुवल्लभा राजानः श्रूयन्ते Ś.3; Mu. 3.9. -Comp. -आचार्यः N. of the celebrated founder of a Vaisnava sect. -गणिः N. of a lexicographer. -जनः a mistress. -पालः a groom; स्तोकेन नाक्रमत वल्लभपालमुच्चैः Śi.5.56.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वल्लभ mf( आ)n. ( Un2. iii , 125 ) beloved above all , desired , dear to( gen. loc. , or comp. ) MBh. Ka1v. etc.
वल्लभ mf( आ)n. dearer than( abl. ) Pan5cat. iv , 28
वल्लभ mf( आ)n. supreme , superintending L.
वल्लभ mf( आ)n. a favourite , friend , lover , husband Ka1v. Katha1s. etc.
वल्लभ mf( आ)n. a cowherd L. (prob. w.r. for बल्लव)
वल्लभ mf( आ)n. a horse ( esp. one with good marks or a favourite horse) L.
वल्लभ mf( आ)n. a kind of Agallochum Gal.
वल्लभ mf( आ)n. N. of a son of बलाका-श्वMBh.
वल्लभ mf( आ)n. of the founder of a वैष्णवsect(= वल्लभा-चार्यSee. )
वल्लभ mf( आ)n. of a grammarian and various other writers and teachers (also with गणकand न्याया-चार्य) Cat.
Purana Encyclopedia
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
VALLABHA I : The husband of Hemaprabhā, an un- chaste woman. (See under Hemaprabhā).
_______________________________
*12th word in right half of page 822 (+offset) in original book.
VALLABHA II : Son of Balākāśva. He was a righteous King. Vallabha had a son named Kuśika. (M.B. Anuśāsana Parva, Chapter 4, Stanza 5).
_______________________________
*13th word in right half of page 822 (+offset) in original book.