वासना
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वासना, स्त्री, (वासयति कर्म्मणा योजयति जीव- मनांसीति । वस + णिच् + युच् । टाप् ।) प्रात्याशा । (यथा, भागवते । २ । २ । २ । “शाब्दस्य हि ब्रह्मण एष पन्था यन्नामभिर्ध्यायनि धीरपार्थैः । परिभ्रमंस्तत्र न विन्दतेऽर्थान् मायामये वासनया शयानः ॥”) ज्ञानम् । इति मेदिनी । ने, १३० ॥ स्मृतिहेतुः । तत्पर्य्यायः । संस्कारः २ भावना ३ । इति जटा- धरः ॥ देहात्मबुद्धिजन्यमिथ्यासंस्कारः । इति न्यायशास्त्रम् ॥ दुर्गा । यथा, -- “वसत्यदृष्टा सर्व्वेषु भूतेष्वन्तर्हितांय च । धातुर्व्वस निवासेति वासना तेन सा स्मृता ॥” इति देवीपुराणे ४५ अध्यायः ॥ (अर्कस्य भार्य्या । यथा, भागवते । ६ । ६ । १३ । “अर्कस्य वासना भार्य्या पुत्त्रास्तर्षादयः स्मृताः ॥”)
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वासना स्त्री।
वासना
समानार्थक:विमर्श,भावना,वासना
1।5।2।4।3
धीर्धारणावती मेधा सङ्कल्पः कर्म मानसम्. अवधानं समाधानं प्रणिधानमं तथैव च। चित्ताभोगा मनस्कारश्चर्चा संख्या विचारणा। विमर्शो भावना चैव वासना च निगद्यते॥
वैशिष्ट्य : मनस्
पदार्थ-विभागः : , गुणः, मानसिकभावः
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वासना¦ स्त्री वासि--युच्।
१ प्रत्याशायां
२ ज्ञाने मेदि॰
३ स्मृतिहेतौ संस्कारे जटा॰।
४ सुरभीकरणे च। मिथ्याज्ञानजन्ये
५ संस्कारभेदे दोषशब्दार्थे।
६ आलय-विज्ञानानामेकसत्तानवर्त्तिनां तत्तत्प्रवृत्तिविज्ञानजनन-शक्तौ बौद्धाः।
७ गणितशास्त्रप्रसिद्धे ग्रहस्पष्टीकरणाद्युपयोगिनि संस्कारभेदे च।
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वासना [vāsanā], 1 Knowledge derived from memory; cf. भावना.
Particularly, the impression unconsciously left on the mind by past good or bad actions, which therefore produces pleasure or pain.
Fancy, imagination, idea.
False idea, ignorance.
A wish, desire, expectation, inclination; संसारवासनाबद्धशृङ्खला Gīt.3.
Regard, liking, respectful regard; तेषां (पक्षिणां) मध्ये मम तु महती वासना चातकेषु Bv.4.17.
Perfuming, scenting.
(In math) Proof, demonstration.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
वासना f. id. S3is3. Sch.
वासना f. See. next.
वासना f. the impression of anything remaining unconsciously in the mind , the present consciousness of past perceptions , knowledge derived from memory S3am2k. Ka1v. Katha1s.
वासना f. fancy , imagination , idea , notion , false notion , mistake( ifc. , e.g. भेद-व्, the mistake that there is a difference) ib. Ra1jat. Sarvad. etc.
वासना f. thinking of , longing for , expectation , desire , inclination Katha1s.
वासना f. liking , respectful regard Bha1m.
वासना f. trust , confidence W.
वासना f. (in math. ) proof , demonstration(= उपपत्ति) Gol.
वासना f. a kind of metre Col.
वासना f. N. of दुर्गाBhP.
वासना f. of the wife of अर्कib.
वासना f. of a Comm. on the सिद्धान्त-शिरोमणि.
Purana index
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
--a wife of Arka, a Vasu. भा. VI. 6. १३.
Purana Encyclopedia
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
VĀSANĀ : Wife of the Vasu named Arka. (Bhāgavata, Skandha 6).
_______________________________
*14th word in right half of page 833 (+offset) in original book.