"मतिः" इत्यस्य संस्करणे भेदः
Content deleted Content added
(लघु) replace यन्त्रोपारोपितकोशांशः 'कल्पद्रुमः'-तः with यन्त्रोपारोपितकोशांशः-कल्पद्रुमः |
(लघु) (re)add sanskritnlp.dictionary.BabylonDictionary@16c069df, sanskritnlp.dictionary.BabylonDictionary@2bec854f, sanskritnlp.dictionary.BabylonDictionary@31edaa7d, sanskritnlp.dictionary.BabylonDictionary@26adfd2d |
||
पङ्क्तिः १:
== संस्कृतम् ==
Line ६४ ⟶ ६५:
[[वर्गः: यन्त्रोपारोपितकोशांशः-कल्पद्रुमः]]
== Apte ==
{{फलकम्:यन्त्रशोधितकोशार्थः|कोशमूलम् = http://www.sanskrit-lexicon.uni-koeln.de/scans/csldoc/contrib/index.html}}
मतिः [matiḥ], f. [मन् भावे क्तिन्]
Intellect, understanding, sense, knowledge, judgment; मतिरेव बलाद्गरीयसी H.2.86; अल्पविषया मतिः R.1.2.
Mind, heart; मम तु मतिर्न मनागपैतु धर्मात् Bv.4.26; so दुर्मति, सुमति.
Thought idea, belief, opinion, notion, supposition, impression, view; ध्रुवा नीतिर्मतिर्मम Bg.18.78; विधिरहो बलवानिति मे मतिः Bh.2.98; Pt.2.19.
Intention, design, purpose; see मत्या.
Resolution, determination.
Esteem, regard, respect; बहुमतिमधिकां ययावशोकः Ki.1.9.
Wish, desire, inclination; तस्य तासु मतिं ज्ञात्वा धर्मात्मा वाक्य- मब्रवीत् Rām.7.25.17; प्रायोपवेशनमतिर्नृपतिर्बभूव R.8.94.
Counsel, advice.
Remembrance, recollection.
Ved. Devotion, prayer.
An adviser.
= प्राणः q. v.; केन विज्ञानयोगेन मतिश्चित्तं समास्थिता Mb.14.21. 11 (com.).
Activity or disposition of the mind; न मतेर्मन्तारं मन्वीथाः Bṛi. Up.3.4.2.
Blessing. (मतिं कृ, -धा, -आधा 'to set the heart on', 'resolve upon', 'think of'. मत्या is used adverbially in the sense of
knowingly, intentionally, wilfully; मत्या भुक्त्वाचरेत् कृच्छ्रम् Ms.4.222;5.19.
under the impression that; व्याघ्रमत्या पलायन्ते). -Comp. -ईश्वरः an epithet of Viṣvakarman. -कर्मन् a matter of the intellect. -गतिः f. mode of thought. -गर्भ a. full of intelligence, intelligent, clever. -दर्शनम् the faculty of seeing into the thoughts (of others). -द्वैधम् difference of opinion. -निश्चयः a settled belief, firm conviction. -पथः the path of reflection. -पूर्व a. intentional, wilful. -पूर्वम्, -पूर्वकम् ind. purposely, intentionally, wilfully, willingly. -प्रकर्षः superiority of intellect, cleverness. -भेदः change of views.
भ्रमः, भ्रान्तिः, विपर्यासः delusion, mental illusion, confusion of mind; स्वप्नो नु माया नु मतिभ्रमो नु Ś.6.9.
an error, a mistake, misapprehension. -विभ्रमः, -विभ्रंशः confusion or infatuation of mind, madness, frenzy. -शालिन् a. intelligent, clever. -हीन a. stupid, senseless, foolish.
[[वर्गः: यन्त्रोपारोपितकोशांशः-Apte]]
| |||