यन्त्रोपारोपितकोशांशः

सम्पाद्यताम्

कल्पद्रुमः

सम्पाद्यताम्
 

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।


शप्, व्य, स्वीकारः । शप् करोति । इति सिद्धान्त- कौमुदी ॥

शब्दसागरः

सम्पाद्यताम्
 

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।


शप्¦ r. 1st cl. (शपति-ते) r. 4th cl. (शप्यति-ते)
1. To revile, to wish evi- imprecations on, to curse.
2. To take an oath, to swear; in this sense शप् sometimes governs a cognate accusative; but gener- ally it takes the accusative of the person to whom a promise is made, and the instrumental of the object by which it is made; when used intransitively it governs the dative of the object or person, by which the oath is taken.
3. To blame.

शप्¦ Ind. A particle and prefix of assent or acceptance, as शप्करोति he accepts.

 

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।


शप् [śap], A technical term used by Pāṇini for the conjugational sign अ inserted between the root and the terminations of the conjugational tenses in the first class of roots.

शप् [śap], ind. A particle and prefix implying assent or compliance.

शप् [śap], 1, 4 U. (शपति-ते, शप्यति-ते, शप्त)

To curse, execrate; अशपद् भव मानुषीति ताम् R.8.8; सो$भूत् परासुरथ भूमिपतिं शशाप (वृद्धः) 9.78;1.77.

To swear, take an oath, promise by oath, say on oath, (usually with dat. of the person to whom a promise &c. is made and instr. of the object by which it is made); भरतेनात्मना चाहं शपे ते मनुजाधिप । यथा नान्येन तुष्येयमृते रामविवासनात् ॥ Rām.; when used without an object it generally governs the instr. of the thing and dat. of the person by which or whom the oath is taken; सत्यं शपामि ते पादपङ्कजस्पर्शेन K.; Gha&ttod.22; अशप्त निह्नुवाना$सौ सीतायै स्मरमोहितः Bk.8.74; प्रेम जिज्ञासमानाभ्यस्ताभ्यो$शप्सत कामिनः 8.33; sometimes शप् governs a cognate accusative; सहस्रशो$सौ शपथानशप्यत् Bk.3.32; Ms.8.11.

To blame, scold, revile, abuse (with dat. or by itself); द्विषद्भ्यश्चा- शपंस्तथा Bk.17.4; प्रतिवाचमदत्त केशवः शपमानाय न चेदिभूभुजे Śi.16.25. -Caus. (शापयति-ते)

To bind by an oath, conjure; शापितो$सि गोब्राह्मणकाम्यया Mk.3; शापितासि मम लवाङ्गकावलोकितयोश्च जीवितेन यदि वाचा न कथयसि M&amar;l.8.

To cause any one (acc.) to swear by (instr.); सत्येन शापयेद्विप्रं क्षत्रियं वाहनायुधैः Ms.8.113.

 

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।


शप् (in gram.) a technical term used for the विकरणa (inserted between the root and terminations of the conjugational tenses in verbs of the Ist class ; See. वि-करण, p.954).

शप् ind. a prefix implying assent or acceptance (as in शप्-करोति, he admits or accepts) W.

शप् cl.1.4. P. A1. ( Dha1tup. xxiii , 31 ; xxvi , 59 ) शपति, तेor शप्यति, ते(the latter only in Bhat2t2. ; pf. शशाप, शेपेaor. अशाप्सीत्, अशप्तGr. [2. pl. शाप्तin TS. prob. w.r. ] ; fut. शप्ताib. ; शप्स्यति, तेib. ; शपिष्येMBh. ; inf. शप्तुम्or शपितुम्ib. ; ind.p. शपित्वाib. ; शप्त्वाGr. ) , to curse (mostly P. with acc. ; in AV. v , 30 , 3 A1. with dat. ) RV. etc. ; ( P. A1. )to swear an oath , utter an execration (sometimes with शपथम्or थान्; also with अनृतम्, to swear a false oath) RV. etc. ; ( P. A1. )to revile , scold , blame( acc. , rarely dat. ) Ya1jn5. Ka1v. Pur. ; ( A1. ; mc. also P. )to curse one's self (followed by यदि, " if " , i.e. to promise with an oath , vow or swear , " that one will not " etc. ; or followed by dat. and rarely acc. of the person to whom and instr. of the object by which one swears ; or followed by इतिe.g. वरुणे-ति, " to swear by the name of वरुण" VS. ) RV. etc. ; ( A1. ) to adjure , supplicate , conjure any one( acc. )by( instr. ) R. Hariv. : Caus. शापयति( aor. अशीशपत्) , to adjure , conjure , exorcise (demons) AV. AitBr. ; to cause any one( acc. )to swear by( instr. ) Mn. viii , 113 (See. शापित): Desid. शिशप्सति, तेGr. : Intens. शाशप्यते, शाशप्ति, or शंश्प्यते, शंशप्तिib.

"https://sa.wiktionary.org/w/index.php?title=शप्&oldid=312147" इत्यस्माद् प्रतिप्राप्तम्