षोडश
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
षोडश, [न्] त्रि, (षट् च दश च । “पृषोदरा- दीनि यथोपदिष्टम् ।” ६ । ३ । १०९ । इति साधुः ।) संख्याविशेषः । षडधिका दश । षोल इति भाषा । तद्वाचकौ इन्दुकलामातृका- शब्दौ । इति कविकल्पलता ॥ नित्यबहुवचना- न्तोऽयम् ॥ (यथा, मनुः । ११ । २४९ । “सव्याहृतिप्रणवकाः प्राणायामास्तु षोडश । अपि भ्रूणहनं मासात् पुनन्त्यहरहःकृताः ॥”)
षोडशः, त्रि, षोडशानां पूरणः । षोडशन्शब्दात् उट्प्रत्ययेन निष्पन्नः । इति सिद्धान्तकौसुदी । (यथा, भागवते । २ । ९ । ६ । “स्पर्शेषु यत् षौडशमेकविंशं निष्कञ्चनानां नृप यद्धनं विदुः ॥”)
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
षोडश¦ पु॰ षोडशानां पूरणः डट्। येन षोडशसङ्ख्या पूर्य्यते
१ तस्मिन्। चन्द्रमण्डलस्य
२ षोडशभागरूपकलायां
३ त्रिपुरासुन्दर्य्याञ्च स्त्री ङीप्।
“काली तारा महाविद्या षोडशी भुवनेश्वरी” तन्त्रसा॰।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
षोडश¦ mfn. (-शः-शी-शं) Sixteenth. E. षोडशन् sixteen, डट् aff.
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
षोडश [ṣōḍaśa], a. (-शी f.) Sixteenth; केशान्तः षोडशे वर्षे ब्राह्मणस्य विधीयते Ms.2.65,86.
षोडश [ṣōḍaśa] शि [śi] क [k], (शि) क a. (-की f.) Consisting of sixteen parts, sixteenfold; षोडशिको देवतोपचारः; षोडशकस्तु विकारः Sā&ndot. K.3.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
षोडश/ षो--डश etc. See. below.
षोडश/ षो-डश mf( ई)n. ( ifc. f( आ). )the sixteenth , (with अंशor भागm. a 16th part Mn. Ma1rkP. ; ऋषभ-षोडशाः[ Gaut. ] or वृषभ-ष्[ Mn. ix , 124 ] , " 15 cows and one bull ") Br. Gr2S3rS. etc.
षोडश/ षो-डश mf( ई)n. + 16 ChUp.
षोडश/ षो-डश mf( ई)n. consisting of 16 VS. TS. Pan5cavBr. etc.
षोडश/ षो-डश mf( ई)n. Pl. incorrectly for षो-डशन्, 16 Ra1matUp.
षोडश/ षो-डश n. 1/16 AV. VarBr2S.
षोडश in comp. for षो-डशन्below.