सदानीरा
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सदानीरा, स्त्री, (सदा नीरं यस्याः ।) करतोया नदी । इत्यमरः ॥ गौरीविवाहसयये शङ्कर- करगलितसम्प्रदानतोयप्रभवत्वात् करस्य तोयं विद्यते अत्रेति करतोया अर्श आदित्वादः । श्रावणे एतद्वर्ज्जं सर्व्वा नद्यो रजस्वला इयन्तु न रजस्वला । अतएव सदा सर्व्वदा नीरमस्या इति सदानीरा । तथा च स्मृतिः । “अथादौ कर्क्कटे देवी त्र्यहं गङ्गा रजस्वला । सर्व्वा रक्तवहा नद्यः करतोयाम्बुवाहिनी ॥” इति भरतः ॥ (यथा, महाभारते । २ । २० । २७ । “गण्डकीञ्च सदानीरां शर्करावर्त्तमेव च । एकपर्व्वतके नद्यः क्रमेनैत्याव्रजन्तु ते ॥” निरन्तरजलपूर्णे अश्रुजलपूर्णे च त्रि । यथा, आर्य्यासप्तशत्याम् । २२४ । “चिरपथिकद्राघिममिलदलकलताशै- बलावलिग्रथिता । करतोयेव मृगाक्ष्या दृष्टिरिदानीं सदानीरा ॥”)
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सदानीरा स्त्री।
गौरीविवाहे_कन्यादानोदकाज्जातनदी
समानार्थक:करतोया,सदानीरा
1।10।33।1।2
करतोया सदानीरा बाहुदा सैतवाहिनी। शतद्रुस्तु शुतुद्रिः स्याद्विपाशा तु विपाट्स्त्रियाम्.।
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, अचलनिर्जीवः, स्थानम्, अलौकिकस्थानम्
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सदानीरा¦ स्त्री सदा नीरं पेयमस्याः। करतोयानद्याम्अमरः।
“अथादौ कर्कटे देवी त्र्यहं गङ्गा रजस्वला। सर्वा रक्तवहा नद्यः करतोयाम्बुवाहिनी” स्मृत्युक्तेःतन्नदीजलस्य सदापेयत्वात् तस्यास्तथात्वम्।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सदानीरा¦ f. (-रां) The Karatoya, a small river in the north of Bengal. E. सदा always, नीर water.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सदानीरा/ सदा--नीरा f. N. of a river(= कर-तोयाL. ) S3Br. MBh. Pur.
Purana Encyclopedia
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Sadānīrā : f.: Name of a river.
Listed by Saṁjaya among the rivers of the Bhāratavarṣa; people used its water for drinking 6. 10. 23, 13; all the rivers listed by Saṁjaya are described as mothers of the universe and very strong 6. 10. 35 (for citation see Atikṛṣṇā ); Sadānīrā, Gaṇḍakīyā and Śoṇa rise from the same mountain (ekaparvatake nadyaḥ) 2. 18. 27; Bhīma, Arjuna, and Kṛṣṇa had to cross these rivers on their way to the Magadha country 2. 18. 27; (identical with Karatoyinī ?). [See Karatoyinī ]
_______________________________
*4th word in left half of page p464_mci (+offset) in original book.
Mahabharata Cultural Index
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Sadānīrā : f.: Name of a river.
Listed by Saṁjaya among the rivers of the Bhāratavarṣa; people used its water for drinking 6. 10. 23, 13; all the rivers listed by Saṁjaya are described as mothers of the universe and very strong 6. 10. 35 (for citation see Atikṛṣṇā ); Sadānīrā, Gaṇḍakīyā and Śoṇa rise from the same mountain (ekaparvatake nadyaḥ) 2. 18. 27; Bhīma, Arjuna, and Kṛṣṇa had to cross these rivers on their way to the Magadha country 2. 18. 27; (identical with Karatoyinī ?). [See Karatoyinī ]
_______________________________
*4th word in left half of page p464_mci (+offset) in original book.