सरक
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सरकम्, क्ली, (सरमेव । स्वार्थे कन् ।) सरोवरः । इति शब्दरत्नावली ॥ आकाशम् । इति सिद्धान्तकौमुद्यामुणादिवृत्तिः ॥
सरकः, पुं, क्ली, (सरतीति । सृ + वुन् ।) शीधु- पात्रम् । शीधुपानम् । इक्षुशीघु । अच्छि- न्नाध्वगपङ्क्तिः । इति मेदिनी ॥ मद्यपरिवेश- नम् । इत्यमरटीकायां भरतः ॥ (यथा, कथा- सरित्मागरे । ५४ । १९९ । “प्राप्तायां निशि पप्रच्छ निजं परिजनञ्च सः । किमद्य रात्रिपर्य्याप्तमस्ति नः सरकं न वा ॥”)
सरकः, त्रि, (सुष्टु सरतीति । सृ + “प्रसृल्वः समभिहारे वुन् ।” ३ । १ । १४९ । इति वुन् ।) गतिशीलः । इति शब्दरत्नावली ॥
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सरक पुं।
मद्यपानम्
समानार्थक:सरक,अनुतर्षण
2।10।43।1।3
चषकोऽस्त्री पानपात्रं सरकोऽप्यनुतर्षणम्. धूर्तोऽक्षदेवी कितवोऽक्षधूर्तो द्यूतकृत्समाः॥
पदार्थ-विभागः : , क्रिया
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सरक¦ पु॰ न॰ सृ--वुन्।
१ मद्यपानपात्रे भरतः
२ मद्यपरि-वेशने
३ इक्षुजमद्ये
४ तत्पात्रे
५ अविरलपथिकपङक्तौ चमेदि॰
६ गतिशीले त्रि॰ शब्दर॰।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सरक¦ mfn. (-कः-का-कं) Going, moving, proceeding. mn. (-कः-कं)
1. Spiri- tuous liquor, especially distilled from sugar, rum.
2. Drinking spirits.
3. A drinking vessel.
4. Distribution of liquor.
5. A continu- ous line of road. n. (-कं)
1. A lake, a pool.
2. Heaven, sky.
3. Going. E. सृ to go, Una4di aff. वुन् |
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सरकः [sarakḥ] कम् [kam], कम् [सु-वुन्]
A continuous line of road.
Spirituous liquor, spirits; 'सरकं शीधुपात्रे स्याच्छीधुपाने च शीधुनि' इति विश्वः.
Drinking spirits; चक्रुरथ सह पुरन्ध्रिजनैरयथार्थसिद्धि सरकं महीमृतः Śi.15.8;1.12.
A drinking-vessel, wine-glass, goblet; प्रापि चेतसि सविप्रति- सारे सुभ्रूवामवसरः सरकेण Śi.1.2.
Distribution of spirituous liquor.
कम् Going.
A pond, lake.
Heaven.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सरक mfn. going , moving , proceeding L.
सरक m. or n. a drinking vessel , goblet ( esp. for spirituous liquors) R. Sus3r.
सरक m. spirituous liquor ( esp. that distilled from sugar) , rum Katha1s.
सरक m. drinking -spspirituous -lliquor S3is3. xv , 114
सरक m. distribution of -spspirituous -lliquor L.
सरक m. a caravan L.
सरक m. a string of pearls L.
सरक n. a pearl , jewel L.
सरक n. a pond , lake L.
सरक n. " going " or " the sky "( गमनor गगन) L.
सरक n. N. of a तीर्थMBh.
Purana Encyclopedia
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Saraka : nt.: Name of a tīrtha.
Described as famous in the world (lokaviśruta) 3. 81. 62; by visiting (abhigamya) Vṛṣadhvaja (Śiva) there on the fourteenth day of the dark fortnight one gets all desires and goes to heaven; there are three crores of tīrthas at Saraka and a crore of Rudras in a well and in lakes (tisraḥ koṭyas tu tīrthānām sarake kurunandana/rudrakoṭis tathā kūpe hradeṣu ca mahīpate); the tīrtha called Ilāspada is also there 3. 81. 62-63.
_______________________________
*2nd word in left half of page p466_mci (+offset) in original book.
Mahabharata Cultural Index
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Saraka : nt.: Name of a tīrtha.
Described as famous in the world (lokaviśruta) 3. 81. 62; by visiting (abhigamya) Vṛṣadhvaja (Śiva) there on the fourteenth day of the dark fortnight one gets all desires and goes to heaven; there are three crores of tīrthas at Saraka and a crore of Rudras in a well and in lakes (tisraḥ koṭyas tu tīrthānām sarake kurunandana/rudrakoṭis tathā kūpe hradeṣu ca mahīpate); the tīrtha called Ilāspada is also there 3. 81. 62-63.
_______________________________
*2nd word in left half of page p466_mci (+offset) in original book.