सव्य
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सव्यः, त्रि, (सू प्रेरणे + “माच्छाससिसूभ्यो यः ।” उणा० ४ । १०९ । इति यः ।) वामः । इत्य- मरः । ३ । १ । ८५ ॥ (यथा, मनुः । २ । ६३ । “उद्धृते दक्षिणे पाणावुपवीत्युच्यते द्बिजः । सव्ये प्राचीन आवीती निवीती कण्ठसज्जने ॥”) दक्षिणः । (यथा, अनर्घराघवे । ६ । ७० । “एकेन सव्यपाणिना विशिखमुत्खाय किमाह रावणः । साधु रे मनुष्यडिम्भ साधु ।” “सव्यपाणिना दक्षिणहस्तेन ।” इति तट्टीका ॥) प्रतिकूलः । इति हेमचन्द्रः ॥
सव्यः, पुं, (सूते विश्वमिति । सू प्रसवे + “माच्छा- ससिसूभ्यो यः ।” उणा० ४ । १०९ । इति यः ।) विष्णुः । इति शब्दमाला ॥
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सव्य वि।
वामं_शरीरम्
समानार्थक:सव्य
3।1।84।2।1
प्रसव्यं प्रतिकूलं स्यादपसव्यमपष्ठु च। वामं शरीरं सव्यं स्यादपसव्यं तु दक्षिणम्.।
पदार्थ-विभागः : अवयवः
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सव्य¦ त्रि॰ सू--प्रेरणे यत्।
१ वामे
२ दक्षिणे च अमरः।
३ प्रतिकूले हेमच॰
४ विष्णौ शब्दमा॰।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सव्य¦ mfn. (-व्यः-व्या-व्यं)
1. Left, left hand.
2. Right, right hand.
3. South, southern.
4. Reverse, contrary, backward. m. (-व्यः) VISHN4U. E. सू to send, यत् Una4di aff.
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सव्य [savya], a. [Uṇ4.19]
Left, left-hand; सव्ये प्राचीन- आवीती निवीती कण्ठसज्जने Ms.2.63.
Southern.
Contrary, backward, reverse; प्रदक्षिणं च सव्यं च ग्राममध्ये च नाचरेत् Mb.12.278.7.
Right.
Dry, not sprinkled with ghee (अनभिघृत); सव्यशब्दो रूक्षे भाष्यते । सव्या वपा इत्यनभिघृततां दर्शयति ŚB. on MS.4.1.36. -व्यः An epithet of Viṣṇu.-व्यम् ind. The usual position of the sacred thread when it hangs down over the left shoulder; cf. अपसव्य. -Comp. -अपसव्य a.
left and right.
Wrong and right,-इतर a. right; सव्येतरेण स्फुरता तदक्ष्णा R.14.49. -जानुn. a mode of fighting (by using the left knee). -बाहुn. a mode of fighting with the left arm. -साचिन् m. an epithet of Arjuna; निमित्तमात्रं भव सव्यसाचिन् Bg.11. 33.; (the name is thus derived in Mb.: उभौ मे दक्षिणौ पाणी गाण्डीवस्य विकर्षणे । तेन देवमनुष्येषु सव्यसाचीति मां विदुः ॥).
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सव्य mf( आ)n. ( accord. to Un2. iv , 109 fr. सू; perhaps for स्कव्यcf. Gk. , col. 3) left , left hand( अम्, एन, आए, and ibc. , " on the left ") RV. etc.
सव्य mf( आ)n. opposite to left , right , right hand( अम्, एन, and ibc. , " on the sight ")
सव्य mf( आ)n. south , southern( अम्etc. , " to the south ") Su1ryas. VarBr2S.
सव्य mf( आ)n. reverse , contrary , backward L.
सव्य m. the left arm or hand RV. Br. Ka1tyS3r. Ya1jn5.
सव्य m. the left foot , Ka1tyS3r. Gobh.
सव्य m. one of the ten ways in which an eclipse takes place VarBr2S.
सव्य m. a fire lighted at a person's death L.
सव्य m. N. of विष्णुL.
सव्य m. ( सव्य)N. of a man befriended by the अश्विन्s RV.
सव्य m. of an अङ्गिरसand author of RV. i , 51-57 Anukr.
सव्य n. ( scil. यज्ञो-पवीत)the sacred thread worn over the left shoulder( acc. with कृ, " to put the sacred -ththread over the -lleft -shshoulder ") Ka1tyS3r. Sch. ([accord. to some for स्कव्य, cf. Gk. ? Page1191,3 ; Lat. scaevus ; accord. to others for स्यव्यcf. Slav. s8uji7]).
Purana index
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
(I)--a son of Agnisamsya. Br. II. १२. १३.
(II)--a Saimhikeya asura. Br. III. 6. १९.
Purana Encyclopedia
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
SAVYA : A son of Aṅgiras, Savya is actually Indra him- self. The story is that Aṅgiras began worshipping the Devatās for a son equal to Indra and that Indra, think- ing that there should not be another person equal to him, got himself born as the son of Aṅgiras. That son is Savya. (Ṛgveda, Maṇḍala 1, Anuvāka 10, Sūkta 51).
_______________________________
*1st word in left half of page 714 (+offset) in original book.
Vedic Rituals Hindi
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सव्य न.
हाथ की हथेली का वाम पक्ष या भाग (मानव प्राणियों के लिए जलप्रदान के लिए प्रयुक्त), का.श्रौ.सू. 4.1.9; द्रष्टव्य - श.ब्रा. 2.4.2.16; बायाँ हाथ, का.श्रौ.सू. 5.9.14;