सिंहल
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सिंहलम्, क्ली, (सिंहलो देशः प्रभवत्वेनास्त्यस्येति । अच् ।) रङ्गम् । इति हेमचन्द्रः ॥ रीतिः । त्वचम् । इति राजनिर्घण्टः ॥
सिंहलः, पुं, स्त्री, (सिंहं लाति प्राप्नोतीति । ला + कः ।) देशविशेषः । शिलोन इति ख्यातः । यथा, -- “दक्षिणेऽवन्तिमाहेन्द्रमलया ऋष्यमूककाः । चित्रकूटमहारण्यकाञ्चीसिंहलकोङ्कणाः ॥” इति ज्योतिस्तत्त्वम् ॥ (अयञ्च जम्बुद्वीपस्य अष्टप्रमिद्धद्वीपानामन्य- तमः । यथा, भागवते । ५ । १९ । २९ -- ३० । “जम्बुर्द्वपस्य च राजन् उपद्वीपानष्टौ हैक उपदिशन्ति सागरात्मजैरश्वान्वेषण इमां महीं परितो निखनद्भिरुपकल्पितान् । तद्यथा स्वर्णप्रस्थश्चन्द्रशुक्ल आवर्त्तनो रमणको मन्द- हरिणः पाञ्चजन्यः सिंहलो लङ्गेति ॥” * ॥ तद्देशवासिनि, पुं, भूम्नि । यथा, महाभारते । १ । १७६ । ३५ । “पौण्ड्रान् किरातान् यवनान् सिंहलान् वर्व्ववान् खशान् । ससर्ज्जफेनतः सा गौर्म्लेच्छान् बहुविधानपि ॥”)
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सिंहल¦ पु॰ सिंहोऽस्त्यत्र लच्। देशभेदे। तद्देशप्रभवत्वात्
२ रङ्गे धातौ हेमच॰।
३ रीतौ
४ त्वचे च न॰ राजनि॰। सिहलदेशश्च कूर्मविभागशब्दे
२१
६८ पृ॰ दक्षिणस्या-मुक्तः।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सिंहल¦ n. (-लं)
1. Tin.
2. Brass.
3. Cassia bark. m. (-लः) Ceylon. E. सिंह a lion, &c., ला to give or get, aff. क |
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सिंहलम् [siṃhalam], [सिंहो$स्त्यस्य लच्]
Tin.
Brass.
Bark, rind.
The island or country of Ceylon (oft in pl.); सिंहलेभ्यः प्रत्यागच्छता; सिंहलेश्वरदुहितुः फलकासाधनम् Ratn.1.-लाः (m. pl.) The people of Ceylon. -द्वीपः the island of Ceylon. -स्था a species of pepper.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
सिंहल m. the island of Ceylon (perhaps so called as once abounding in lions) BhP. Ra1jat. etc.
सिंहल m. N. of a man Buddh.
सिंहल m. pl. the people of -CCeylon AV. Paris3. MBh. VarBr2S. etc.
सिंहल n. id. W.
सिंहल n. tin L.
सिंहल n. brass (more correctly सिंहलक) L.
सिंहल n. bark , rind MW.
सिंहल n. Cassia bark (more correctly सैंहल) L.
Purana Encyclopedia
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Siṁhala : m. (pl.): Name of a people.
A. Origin: Nandinī, the cow of Vasiṣṭha, created Siṁhalas from her foam in order to fight with the army of Viśvāmitra (siṁhalān…phenataḥ sā sasarja ha) 1. 165. 36.
B. Description: Dark, having eyes with red corners, clad in garments which were set with gems (saṁvṛtā maṇicīrais tu śyāmās tāmrāntalocanāḥ) 2. 48. 31.
C. Epic events:
(1) Siṁhalas were among the people who arrived to attend the Rājasūya of Yudhiṣṭhira 2. 31. 12; they brought with them as tribute for Yudhiṣṭhira the quintessence of the ocean viz., Vaiḍūrya, pearls, conches and hundreds of elephant-coverings, but they were stopped at the gate (samudrasāraṁ vaiḍūryaṁ muktāḥ śaṅkhāṁs tathaiva ca/śataśaś ca kuthāṁs tatra siṁhalā samupāharan) 2. 48. 30-31 (Nī. on Bom. Ed. 2. 52. 35: sanudrasāraṁ muktāphalādi, on 2. 52. 36: kuthān karikambalān); Siṁhalas mentioned by Kṛṣṇa among those whose kings, frightened by the lustre of weapons, attended the Rājasūya and were seen by him working as servants (yatra sarvān mahīpālān śastratejobhayārditān/āgatān ahaṁ adrākṣaṁ yajñe te pariveṣakān) 3. 48. 18-19, 22;
(2) On the twelfth day of the war, Siṁhalas were posted by Droṇa at the neck (grīvāyām) of the Suparṇavyūha (7. 19. 4-5) of Kauravas 7. 19. 7.
_______________________________
*4th word in right half of page p905_mci (+offset) in original book.
previous page p904_mci .......... next page p906_mci
Mahabharata Cultural Index
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Siṁhala : m. (pl.): Name of a people.
A. Origin: Nandinī, the cow of Vasiṣṭha, created Siṁhalas from her foam in order to fight with the army of Viśvāmitra (siṁhalān…phenataḥ sā sasarja ha) 1. 165. 36.
B. Description: Dark, having eyes with red corners, clad in garments which were set with gems (saṁvṛtā maṇicīrais tu śyāmās tāmrāntalocanāḥ) 2. 48. 31.
C. Epic events:
(1) Siṁhalas were among the people who arrived to attend the Rājasūya of Yudhiṣṭhira 2. 31. 12; they brought with them as tribute for Yudhiṣṭhira the quintessence of the ocean viz., Vaiḍūrya, pearls, conches and hundreds of elephant-coverings, but they were stopped at the gate (samudrasāraṁ vaiḍūryaṁ muktāḥ śaṅkhāṁs tathaiva ca/śataśaś ca kuthāṁs tatra siṁhalā samupāharan) 2. 48. 30-31 (Nī. on Bom. Ed. 2. 52. 35: sanudrasāraṁ muktāphalādi, on 2. 52. 36: kuthān karikambalān); Siṁhalas mentioned by Kṛṣṇa among those whose kings, frightened by the lustre of weapons, attended the Rājasūya and were seen by him working as servants (yatra sarvān mahīpālān śastratejobhayārditān/āgatān ahaṁ adrākṣaṁ yajñe te pariveṣakān) 3. 48. 18-19, 22;
(2) On the twelfth day of the war, Siṁhalas were posted by Droṇa at the neck (grīvāyām) of the Suparṇavyūha (7. 19. 4-5) of Kauravas 7. 19. 7.
_______________________________
*4th word in right half of page p905_mci (+offset) in original book.
previous page p904_mci .......... next page p906_mci