स्वादु
यन्त्रोपारोपितकोशांशः सम्पाद्यताम्
कल्पद्रुमः सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्वादुः, पुं, (स्वद आस्वादने + “कृवापाजीति ।” उणा ०१ । १ । इति उण् ।) मधुररसः । यथा, -- “मधुरस्तु रसज्येष्ठो गुल्यः स्वादुर्म्मधूलकः ।” इति हेमचन्द्रः ॥ गुडः । यथा, -- “गण्डोलं स्यात् गुडः स्वादुः ।” इति त्रिकाण्डशेषः । जावकीषधिः । यथा, -- “ह्रस्वाङ्गो मधुरः स्वादुः प्राणकश्चिर- जीवकः ।” इति जटाधरः ॥ सुगन्धिद्रव्यभेदः । तत्पर्य्यायः । अगुरुसारः २ सुधूम्पः ३ गन्धधूमजः ४ । अस्य गुणाः । कटु- त्वम् । कषायत्वम् । उष्णत्वम् । सधूमामोदत्वम् । वातनाशित्वञ्च । इति राजनिर्घण्टः ॥
स्वादुः, स्त्री, (स्वद् + उण् ।) द्राक्षा । इति स्वाद्वीशब्दटीकायां भरतः । २ । ४ । १०७ ॥
स्वादुः, त्रि, (स्वद् + उण् ।) इष्टः । मनोज्ञः । मधुरः । मिष्टः । इत्यमरमेदिन्यौ । ३ । ३९४ ॥ (तदुक्तम् । यथा, -- “स्वाद्वन्नं सघृतं पयोदधियुतं ये भुञ्जते मानवा स्तेषामिन्द्रियनिग्रहो यदि भवेद् पङ्गुस्तरेत् सागरम् ॥”)
अमरकोशः सम्पाद्यताम्
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्वादु वि।
मधुरम्
समानार्थक:स्वादु,मधुर
3।3।94।2।1
गोष्पदं सेविते माने प्रतिष्ठाकृत्यमास्पदम्. त्रिष्विष्टमधुरौ स्वादू मृदू चातीक्ष्णकोमलौ॥
पदार्थ-विभागः : , गुणः, रसः
स्वादु वि।
यथेप्सितम्
समानार्थक:काम,प्रकामम्,पर्याप्त,निकामम्,इष्ट,यथेप्सितम्,लघु,स्वादु
3।3।94।2।1
गोष्पदं सेविते माने प्रतिष्ठाकृत्यमास्पदम्. त्रिष्विष्टमधुरौ स्वादू मृदू चातीक्ष्णकोमलौ॥
पदार्थ-विभागः : , गुणः, मानसिकभावः
वाचस्पत्यम् सम्पाद्यताम्
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्वादु¦ पु॰ स्वद--उण्।
१ मधुररसे हेमच॰
२ गुडे त्रिका॰
३ जोवकौषधौ जटा॰।
४ रष्टे
५ मधुरे
६ मनोज्ञे च त्रि-मेदि॰ स्त्रियां वा ङीप्। सा च
७ द्राक्षायां अमरः
८ अगुरुसारे गन्धद्रव्ये पु॰ राजनि॰।
शब्दसागरः सम्पाद्यताम्
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्वादु¦ mfn. (-दुः-दुः or -द्वी-दु)
1. Sweet.
2. Agreeable, desired.
3. Hand- some.
4. Grateful to the palate, dainty, delicate. m. (-दुः)
1. The sweet taste or flavour, sweetness.
2. Treacle, molasses.
3. A medicinal root and perfume commonly Jivaka. f. (-द्वी or -दुः) A grape. E. ष्वद् to taste or to be pleasing, उण् Una4di aff.
Apte सम्पाद्यताम्
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्वादु [svādu], a. [स्वद्-उण्] (-दु or -द्वी f.; compar. स्वादीयस्, superl. स्वादिष्ठ)
Sweet, pleasant to the taste, sapid, savoury, dainty, tasteful; तृषा शुष्यत्यास्ये पिबति सलिलं स्वादु सुरभि Bh.3.92; Me.24.
Pleasing, agreeable, attractive, lovely, charming. -m
Sweet flavour, sweetness of taste, relish.
Treacle, molasses. -n.
Sweetness, relish, taste; कविः करोति काव्यानि स्वादु जानाति पण्डितः Subhās.
Charm, beauty. -दुः f. A grape.-Comp. -अन्नम् sweet or choice food, dainties, delicacies. -अम्लः the pomegranate tree. -कण्टः, -कण्टकः Asteracantha Longifolia (Mar. गोखरू). -कार a. dainty.
खण्डः a piece of any sweet substance.
molasses.-धन्वन् m. N. of the god of love. -पाका Solanum Indicum (Mar. मोठी रिंगणी). -पिण़्डा a kind of date tree. -फलम् the jujube. (-ला) the jujube tree. -मूलम् a carrot.
रसा the fruit of the hog-plum.
the Śatāvarī plant.
the root काकोली.
spirituous liquor.
a grape. -लुङ्गी the sweet citron.
शुद्धम् rock-salt.
marine-salt.
Monier-Williams सम्पाद्यताम्
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्वादु mf( वी)n. sweet , savoury , palatable , dainty , delicate , pleasant to the taste , agreeable , chirming (also as compar. " sweeter than etc. " , with abl. ) RV. etc.
स्वादु m. sweet flavour , sweetness L.
स्वादु m. sugar , molasses L.
स्वादु m. N. of various plants(= जीवक, गन्ध-धूम-जetc. ) L.
स्वादु mf( उor वी). = द्राक्षा, a grape L.
स्वादु n. ( उ)sweet taste , sweetness Megh.
स्वादु m. pleasantness , charm , beauty Subh. [ cf. Gk. ? ; Lat. suavis ; Old Sax. swo7ti ; Angl.Sax. swe7ete ; Eng. sweet ; Germ. sss.]