यन्त्रोपारोपितकोशांशः

सम्पाद्यताम्

कल्पद्रुमः

सम्पाद्यताम्
 

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।


तिरश्ची, स्त्री, (तिर्य्यक्जातिः स्त्रियां ङीप् ।) पशुपक्ष्यादीनां स्त्री । इति मुग्धबोधम् । मादी इति भाषा ॥

वाचस्पत्यम्

सम्पाद्यताम्
 

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।


तिरश्ची¦ स्त्री तिर्य्यक् जातिः स्त्री ङीप्। पशुपक्षिणां स्त्रियाम्।

 

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।


तिरश्ची [tiraścī] तिर्यञ्ची [tiryañcī], तिर्यञ्ची The female of an animal.

 

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।


तिरश्ची m. N. of a ऋषि(descendant of अङ्गिरस्, author of a सामन्) RV. viii , 95 , 4 ( gen. श्च्यास्) Ta1n2d2yaBr. xii , 6 , 12 and A1rshBr. ( nom. स्ची).

Vedic Index of Names and Subjects

सम्पाद्यताम्
 

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।


Tiraścī is, according to the Anukramaṇī, the author of a Rigvedic hymn[] in which he appeals to Indra to hear his call. The Pañcaviṃśa Brāhmaṇa[] adopts this view of the name, and mentions a Tiraścī Āṅgirasa. But Roth[] thinks that the word is not a proper name at all.

 

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।


तिरश्ची क्रि.वि.
आड़े-तिरछे, तिरछा, श.ब्रा. 3.4.1०; 5.2.2.25, 6.7.1.14; 12.8.3.5; 4.9.3.3; तुल. ‘तैरश्च्यर्च’ = ‘तिरश्ची के सन्दर्भ से युक्त ऋचा, ला.श्रौ.सू. 6.8.12; तैरश्च्योत्तमा’ उन ऋचाअों में अन्तिम, जिनमें ‘तिरश्ची’ का सन्दर्भ हो, ला.श्रौ.सू. 6.8.12; क्षैतिज, जै.ब्रा. I.128. तिरस्कृत्य (तिरस् + कृ + ल्यप्) (कुश-पत्रों को) आड़े- तिरछे रखकर, ‘----कुशतरुणं तिरस्कृत्य---’ का.श्रौ.सू. 6.1.12 (तिरस्कृत्य = अन्तर्धाय, स.वृ.); तुल. ‘तिरोऽन्तर्धौ’ पा. 1.4.71

  1. viii. 95, 4.
  2. xii. 6, 12.
  3. Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft, 48, 115. Cf. Ludwig, Translation of the Rigveda, 5, 187;
    Hopkins, Journal of the American Oriental Society, 17, 90;
    Macdonell, Vedic Grammar, p. 273.
"https://sa.wiktionary.org/w/index.php?title=तिरश्ची&oldid=478507" इत्यस्माद् प्रतिप्राप्तम्