नीथ
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
नीथः, पुं, (नयति प्रापयतीति । नी + “हनि- कुषिनीरमिकाशिभ्यः क्थन् ।” उणां २ । २ । इति क्थन् ।) नियन्ता । प्रापयिता । इति सिद्धान्तकौमुद्यामुणादिवृत्तिः ॥ (नी + भावे क्थन् । नयनम् । इति उज्ज्वलदत्तः ॥ यथा, ऋग्वेदे । १ । १०० । १२ । “सहस्रचेताः शतनीथ ऋभ्वा ॥” स्तोत्रम् । यथा, ऋग्वेदे । ३ । १२ । ५ । “नीथाविदो जरितारः ॥” “नीथाविदस्तोत्राभिज्ञाः ।” इति तद्भाष्ये सायनः ॥) जले, क्ली । इति संक्षिप्तसारोणादिवृत्तिः ॥ (नीयतेऽनेनेति । करणे + क्थन् । प्रापणहेतु- भूते, त्रि । यथा, ऋग्वेदे । १ । १०४ । ५ । “प्रति यत्स्या नीथादर्शि ॥” “यद्यदा नीथा नयनहेतुभूता स्या सा पदवी प्रत्यदर्श ।” इति तद्भाष्ये सायनः ॥)
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
नीथ¦ त्रि॰ नी--क्थन्।
१ नेतरि प्रापके। करणे क्थन्।
२ स्तोत्रे
३ नयनहेतौ च पु॰
“प्रति यत् सा नीथादर्शि” ऋ॰
१ ।
१०
४ ।
५
“नीथा नयनहेतुमूता” भा॰। भावे क्थन्।
४ प्रापणे पु॰
“सहह्रचेताः शतनीथ ऋभुः” ऋ
१ ।
१०
० ।
१२
“शतनीथः बहुस्तुतिः बाहुप्रापणो या” भा॰
“नीथाविदो जरितारः” ऋ॰
३ ।
१२ ।
५
“नीयाविदःस्तोत्राभिज्ञाः” भा॰।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
नीथ¦ m. (थः) A guider, a leader. n. (-थं) Water. E. नी to guide, क्थन् Una4di aff.
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
नीथः [nīthḥ], Ved.
Leading, guiding.
A guide, leader. -था A way, trick, art. -था, -थम् A mode in music, a song.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
नीथ m. leading or a leader L.
नीथ m. N. of a man MBh.
Purana Encyclopedia
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
NĪTHA : A king born in the Vṛṣṇi dynasty. (Vana Parva, Chapter 120, Verse 9).
_______________________________
*1st word in left half of page 543 (+offset) in original book.
Vedic Index of Names and Subjects
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Nītha (‘leading’), neut., means musical ‘mode’ and then ‘hymn of praise.’[१] The feminine form Nīthā occurs once in the Rigveda[२] meaning ‘artifice.’
Vedic Rituals Hindi
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
नीथ पु.
पवित्र कहानियों का वर्ग, भा.श्रौ.सू. 5.4.2 (आधान)।
- ↑ Rv. iv. 3, 16;
vii. 26, 2;
x. 92, 3;
Aitareya Brāhmaṇa, ii. 38. Cf. nīthāvid of singers (jaritṛ) in Rv. iii. 12, 5. - ↑ i. 104, 5. Cf. the epithet śata-nītha, i. 100, 12;
179, 3;
x. 69, 7;
sahasranītha, iii. 60, 7;
ix. 85, 4;
96, 18 (used of the poet's art, padavīḥ kavīnām).
Cf. Muir, Sanskrit Texts, 1^2, 241.