प्रैष
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रैषः, पुं, (प्र + इष् + घञ् । “प्रादूहोढोढ्येषै- ष्येषु ।” ६ । १ । ८९ । इत्यस्य वार्त्तिकोक्त्या वृद्धिः ।) क्लेशः । मर्द्दनम् । उन्मादः । प्रेषणम् । इति मेदिनी । षे, ९ ॥
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रैष पुं।
मर्दनम्
समानार्थक:प्रैष
3।3।220।2।2
काकमत्स्यात्खगौ ध्वाङ्क्षौ कक्षौ च तृणवीरुधौ। अभीषुः प्रग्रहे रश्मौ प्रैषः प्रेषणमर्दने॥
पदार्थ-विभागः : , क्रिया
प्रैष पुं।
प्रेषणम्
समानार्थक:प्रैष
3।3।220।2।2
काकमत्स्यात्खगौ ध्वाङ्क्षौ कक्षौ च तृणवीरुधौ। अभीषुः प्रग्रहे रश्मौ प्रैषः प्रेषणमर्दने॥
पदार्थ-विभागः : , क्रिया
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रैष¦ पु॰ प्र + इष घञ् वा पररूपाभावः।
१ क्लेशे
२ मर्दने
३ उन्मादे
४ प्रेरणे च मेदि॰।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रैष¦ m. (-षः)
1. Sorrow, distress, affliction.
2. Pain, suffering.
3. Send- ing, directing.
4. Phrenzy, intoxication, insanity. E. प्र before, इष् to go, aff. घञ् also प्रेष |
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रैषः [praiṣḥ], 1 Sending, directing.
An order, command, invitation.
Affliction, distress.
Madness, frenzy.
Crushing, pressing, squeezing (मर्दन).
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रैष/ प्रै m. sending , direction , invitation , summons , order , call ( esp. upon the assistant priest to commence a ceremony) AV. Br. MBh. etc.
प्रैष/ प्रै m. pain , affliction , frenzy , madness (?) L.
प्रैष/ प्रै m. giving orders , commanding Kaus3. ( Sch. )
Vedic Index of Names and Subjects
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Praiṣa is a liturgical term meaning ‘direction’ or ‘invitation,’ repeatedly found in the later Saṃhitās[१] and the Brāhmaṇas.[२]
Vedic Rituals Hindi
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रैष पु.
(मैत्रावरुण के माध्यम से) अध्वर्यु का देवताओं के लिए मन्त्रों का पाठ करने के लिए निर्देश, आश्व.श्रौ.सू. 3.2.2.4; अध्वर्यु के ‘उपप्रैष’-संज्ञक पूरक (गौण) निर्देश पर भी निर्देश जारी किये जा सकते हैं। उसके बाद होता अध्रिगु = अतिप्रैष का वाचन करता है, बौ.श्रौ.सू. 14.3; प्राशातिक प्रैष आश्व.श्रौ.सू. 5.4.3. कभी-कभी प्रैष का उच्चारण प्रतिप्रस्थाता करता है, श्रौप.नि. 27.227।