मुहूर्त
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्अमरकोशः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मुहूर्त पुं-नपुं।
द्वादशक्षणाः
समानार्थक:मुहूर्त
1।4।11।2।2
अष्टादश निमेषास्तु काष्ठा त्रिंशत्तु ताः कला। तास्तु त्रिंशत्क्षणस्ते तु मुहूर्तो द्वादशास्त्रियाम्.।
अवयव : त्रिंशत्_कलाः
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, कालः
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मुहूर्तः [muhūrtḥ] र्तम् [rtam], र्तम् [हुर्छ्-क्त धातोः पूर्वं मुट् च Tv.]
A moment, any short portion of time, an instant; नवाम्बुदानीकमुहूर्त- लाञ्छने R.3.53; संध्याभ्ररेखेव मुहूर्तरागाः Pt.1.194; Me.19; Ku.7.5.
A period, time (auspicious or otherwise).
A period of 48 minutes. -र्तः An astrologer.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मुहूर्त m. n. a moment , instant , any short space of time RV. etc. ( ibc. , in a moment ; 666067 तेनind. after an instant , presently)
मुहूर्त m. a partic. division of time , the 3oth part of a day , a period of 48 minutes (in pl. personified as the children of मुहूर्त) S3Br. etc.
मुहूर्त See. above.
Vedic Index of Names and Subjects
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Muhūrta denotes a division of time, one-thirtieth of a day, or an hour of forty-eight minutes, in the Brāhmaṇas.[१] In the Rigveda[२] the sense of ‘moment’ only is found. Cf. Ahan.
- ↑ Taittirīya Brāhmaṇa, iii. 10, 1, 1 (for the names);
9, 7;
12, 9, 6;
Śatapatha Brāhmaṇa, x. 4, 2, 18. 25. 27;
3, 20;
xii. 3, 2, 5;
x. 4, 4, 4, etc. - ↑ iii. 33, 5;
53, 8. The sense of ‘moment’ is also common in the Brāhmaṇas.
Cf. Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft, 9, 139 et seq.;
Indische Streifen, 1, 92 et seq.