स्तम्ब
यन्त्रोपारोपितकोशांशः सम्पाद्यताम्
कल्पद्रुमः सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्तम्बः, पुं, (तिष्ठतीति । स्था + “स्थः स्तोऽम्बज- वकौ ।” उणा० ४ । ९६ । इति अम्बच् । स्तादे- शश्च ।) प्रकाण्डरहितवृक्षः । स तु झिण्टि- कादिः । तत्पर्य्यायः । गुल्मः २ । इत्यमरः । २ । ४ । ९ ॥ तृणादिः । तत्पर्य्यायः । गुच्छः २ । इति चामरः ॥ गुत्सः ३ । इति तट्टीका ॥ विटपः ४ । इति जटाधरः ॥
अमरकोशः सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्तम्ब पुं।
स्कन्धरहितवृक्षः
समानार्थक:स्तम्ब,गुल्म
2।4।9।1।1
अप्रकाण्डे स्तम्बगुल्मौ वल्ली तु व्रततिर्लता । लता प्रतानिनी वीरुद्गुल्मिन्युलप इत्यपि॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, अचलसजीवः, वृक्षः
स्तम्ब पुं।
यवादीनां_मूलम्
समानार्थक:स्तम्ब,गुच्छ
2।9।21।2।4
किंशारुः सस्यशूकं स्यात्कणिशं सस्यमञ्जरी। धान्यं व्रीहिः स्तम्बकरिः स्तम्बो गुच्छस्तृणादिनः॥
पदार्थ-विभागः : अवयवः
वाचस्पत्यम् सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्तम्ब¦ पु॰ स्था--अम्बच् किच्च पृषो॰। काण्डरहिते झिण्टि-कादौ वृक्षे
२ वृक्षगुल्मे
३ तृणादेः गुच्छे च अमरः।
शब्दसागरः सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्तम्ब¦ m. (-म्बः)
1. A shrub, a plant that has no particular or decided stem.
2. A clump of grass, a sheaf of corn, &c.
3. The post to which an elephant is tied.
4. A mountain.
5. A bush, a thicket.
6. Stupefaction, insensibility, (probably for स्तम्भ in this sense.) n. (-म्बं)
1. A post, a pillar in general.
2. Stupidity, insensibility. E. ष्ठा to stand or abide, अम्बच् Una4di aff., किच्च |
Apte सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्तम्बः [stambḥ], [स्था-अम्बच् किच्च पृषो˚ Uṇ.4.96]
A clump of grass &c.; ब्रह्मस्तम्बनिकुञ्जपुञ्जितधनज्याघोषघोरं धनुः Mv.3. 48; आरण्यकोपात्तफलप्रसूतिः स्तम्बेन नीवार इवावशिष्टः R.5.15.
A sheaf of corn; as in स्तम्बकरिता q. v.
A cluster, clump or bunch (in general); (कीचक)स्तम्बाडम्बरमूकमौकुलि- कुलः क्रौञ्चावतो$यं गिरिः U.2.29; R.15.19.
A bush, thicket.
A shrub or plant having no decided stem.
The post of which an elephant is tied.
A post; column; पांशुस्तम्बा बलानां तुरगखुरपुटक्षोदलब्धात्मलाभाः Mu. 5.23.
Stupefaction, insensibility; (probably for स्तभ in these two senses).
A mountain. -Comp. -करि a. forming sheaves or clusters. (-रिः) corn, rice.-करिता forming sheaves or clusters, abundant or luxuriant growth; न शालेः स्तम्बकरिता वप्तुर्गुणमपेक्षते Mu.1.3.-गहन a. overgrown with thickets; Kau. A.2.2.
घनः a small hoe for weeding clumps of grass.
a sickle for cutting corn.
a basket for holding the heads of wild rice. -घ्नः, -घातः, -हन्, -हननम्, -नी a sickle for cutting corn, a hoe. -पुरम् N. of a city (ताम्रलिप्त).
Monier-Williams सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्तम्ब m. (prob. phonetic variation of स्तम्भ)a clump or tuft of grass , any clump or bunch or cluster AV. etc.
स्तम्ब m. a sheaf of corn L. a bush , thicket L.
स्तम्ब m. a shrub or plant having no decided stem (such as the झिण्टीor Barleria) L.
स्तम्ब m. the post to which an elephant is tied (wrongly inferred from स्तम्बे-रमSee. ) L.
स्तम्ब m. a mountain L.
स्तम्ब m. N. of various men Hariv. Pur.
स्तम्ब n. (in these senses prob. w.r. for स्तम्भ, m. ) a post , pillar in general W.
स्तम्ब n. stupidity , insensibility W.
Purana index सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
--a कश्यप and one of the seven sages of स्वा- रोचिष epoch. Br. II. ३६. १७.
Vedic Index of Names and Subjects सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Stamba in the Atharvaveda[१] and later[२] denotes a ‘tuft of grass,’ or more generally a ‘bunch’ or ‘cluster.’
Vedic Rituals Hindi सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्तम्ब पु.
एक मूल (जड़) से उगने वाला घास-समूह, आप.श्रौ.सू. 1.3.8; भाष्य।
- ↑ viii. 6, 14.
- ↑ Taittirīya Saṃhitā, v. 6, 4, 1 (of Darbha);
Taittirīya Brāhmaṇa, ii. 7, 17, 3;
iii. 2, 2, 4;
3, 3, 4;
Aitareya Brāhmaṇa, v. 23, 9, etc.