आल
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आलम्, क्ली, (आलयति भूषयतीति । आ + अल् + अच् ।) हरितालं । इत्यमरः ॥ अनल्पे त्रि । इति हेमचन्द्रः ॥ (यथा वैद्यकरसेन्द्रसारसंग्रहे ॥) (“हरितालं तालमालमालं शैलूषभूषणम् । पिञ्जकं रोमहरणं तालकं पीतमित्यपि” ॥)
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आल नपुं।
हरितालम्
समानार्थक:पिञ्जर,पीतन,ताल,आल,हरितालक
2।9।103।2।4
रीतिपुष्पं पुष्पकेतु पुष्पकं कुसुमाञ्जनम्. पिञ्जरं पीतनं तालमालं च हरितालके॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, अचलनिर्जीवः, मूलकम्
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आल¦ न॰ आलति भूषयति आ + अल--भूषादौ अच्।
१ ह-रिताले तद्धि वर्ण्णोत्कर्षेण स्वयुक्तपदार्थं भूषयतीति तस्यतथात्वम्।
“ततो हरिद्रागृहधृमरोध्रपत्राङ्गचूर्ण्णैः समनः-शिलालैः”।
“मनःशिलालमधुककुष्ठचन्दनपद्मकैः”
“रसाञ्जनं चन्दनसैन्धवञ्च मनःशिलाले लशुनञ्च तुत्थम्” सुश्रु॰। हरितालभेदगुणाद्युक्तम् भा॰ प्र॰।
“हरि-तालं तु तालं स्यादालं तालकमित्थपि। हरितालं द्विधा प्रोक्तंपत्राख्यं पिण्डसंज्ञितम्। तयोराद्यं गुणश्रेष्ठं ततोहीन-गुणं परम्। स्वर्ण्णवर्ण्णं गुरु स्निग्धं सपत्रं चाभ्रपत्रवत्। पत्राख्यं तालकं विद्याद् गुणाढ्यं तद्रसायनम्। निष्पत्रंपिण्डसदृशं स्वल्पसत्वं तथा गुरु। स्त्रीपुष्पहारकं स्वल्पगुणं तत् पिण्डतालकम्। हरितालं कटु स्निग्धं कषा-योष्णं हरेद्विषम्। कण्डूकुष्ठास्यरोगाभ्रकफपित्तकफव्रणान्। हरति च हरितालं चारुतां देहजातां सृ-जति च बहुतापानङ्गसङ्कोचपीडाः। वितरति कफवातौकुष्ठरोगं विदध्यादिदमशितमशुद्धं मारितं वाप्यसम्यक्”। आ + अल--पर्य्याप्तौ अच्।
२ अनल्पे
३ श्रेष्ठे च त्रि॰।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आल¦ mfn. (-लः-ला-लं) Large, extensive. n. (-लं) Yellow orpiment. E. अल to adorn, in the causal form, अच् aff.
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आल [āla], a. [आ-अल्-पर्यप्तौ अच्] Large, extensive.
लः, लम् Spawn, any discharge of venomous matter from poisoncus animals; ˚अक्त anointed with poison as an arrow.
Trick, fraud; येषां श्रुतमालजालाय K.288; ˚जालानि चिन्तयन्ती 31.
Yellow arsenic, orpiment.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आल n. spawn
आल n. any discharge of poisonous matter from venomous animals Sus3r. Kaus3.
आल n. yellow arsenic , orpiment Sus3r.
आल m. N. of an ape Katha1s. 57 , 136
आल mfn. not little or insignificant , excellent L.
Vedic Index of Names and Subjects
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Āla appears to mean ‘weed’ in the Atharvaveda,[१] and to form part of three other words,[२] denoting, according to Sāyaṇa, grass-creepers (sasya-vallī)--viz., Alasālā, Silañjālā,[३] and Nīlāgalasāla. Whitney,[४] however, does not think that the words can be given any determinate sense.