खेल

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

कल्पद्रुमः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

खेल, ऋ चाले । गत्याम् । इति कविकल्पद्रुमः ॥ (भ्वां-परं-चलने अकं गत्यां सकं-सेट् ।) कवर्ग- द्वितीयादिः । अचिखेलत् । चालः कम्पः । चालः कैश्चिन्न मन्यते । इति दुर्गादासः ॥

वाचस्पत्यम्

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

खेल¦ चलने अक॰ गत्यां सक॰ भ्वा॰ पर॰ सेट्। खेलति अखेलीत्। ऋदित् अचिखेलत् त।
“माऽस्मिन् खलःखेलतु” नैष॰। खेला खेलनम् खेलः।
“लीला-खेलमनुप्रापुर्महोक्षास्तस्य विक्रमम्” रघुः
“खे खेल-गामी तमुवाह वाहः” कुमा॰। खेलितम्
“स्फुट-कमलोदरखेलितखञ्जनयुग्मम्” गीतगो॰।

शब्दसागरः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

खेल (ऋ) खेलृ¦ r. 1st cl. (खेलति) To shake to tremble, to move.

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

खेल [khēla], a.

Sportive, amorous, playful; लीलाखेलमनुप्रापु- र्महोक्षास्तस्य विक्रमम् R.4.22. V.4.32.

Moving, shaking. -ला Sport, play, pastime; सिंहखेलगतिर्धीमान् Mb.12.1.19. -Comp. -गति, -गमन, -गामिन् a. having a sportive or stately gait; गमितेन खेलगमने विमानतां नय मां न वेन वसतिं पयोमुचा V.4.74; खे खेलगामी तमुवाह वाहः Ku.7.49.

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

खेल mfn. (in comp. or ifc. g. कडारा-दिGan2ar. 90 ) moving , shaking , trembling Vikr. Ragh.

खेल m. N. of a man RV. i , 116 , 15

Vedic Index of Names and Subjects

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

Khela occurs in one passage of the Rigveda, where Pischel considers that a god, Vivasvant, is meant, and that races were run in his honour, explaining thus the phrase ājā khelasya, as ‘in the race of Khela.’ Roth thinks that a man is meant, and Sieg, following Sāyaṇa, sees in him a king whose Purohita was Agastya. See also Aṃśu.