छर्दिस्
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
छर्दिस्¦ स्त्री छर्द--भावे इसि।
१ वममे॰
२ कर्त्तरि इसि।
२ बमिरोगे
३ उद्गारे च। छर्द्द--कर्म्मणि इसि।
४ गृहेनिघ॰।
“यातं छर्द्दिष्पा उत नः परस्पाः” ऋ॰
८ ।
९ ।
११ ।
“छर्दिरिति गृहनाम तस्य पालकाः” भा॰।
“अग्निष्ट्वा-भिपातु मह्या स्वस्त्या छदिषा” यजु॰
१३ ।
१९ ।
“छर्दिषागृहेण” वेददी॰। छृद--दीप्तौ इसि।
४ तेजसि
“बायु-ष्ट्वाभिपातु मह्या खस्त्या छर्दिषा” यजु॰
१४ ।
१२ ।
“छर्दिषा तेजोविशेषेण” वेददी॰।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
छर्दिस्¦ f. (-र्दिः) Vomiting. E. छृद् to be sick, Unadi affix इसि; also छर्दि and छर्द।
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
छर्दिस् [chardis], f. [छर्द्-भावे इति]
Vomiting.
A secure place or residence; प्र नो यच्छतादवृकं पृथु च्छर्दिः Rv.1.48.15.
A house; यातं छर्दिष्पा उत नः परस्पा Rv.8.9.11.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
छर्दिस् n. (= छदिस्)a fence , secure place or residence( गृहNaigh. iii , 4 ) RV. i , 48 , 15 and 114 , 5
छर्दिस् n. vi-viii , x VS. xiii f.
छर्दिस् n. ( f. L. )vomition Car. i , vi , viii.
Vedic Index of Names and Subjects
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Chardis occurs often in the Rigveda,[१] and occasionally later,[२] denoting a secure dwelling-place. The word appears to be incorrectly written, because the metre shows that the first syllable is always short. Roth[३] accordingly suggested that Chadis should be read instead. But Chadis means ‘roof,’ while Chardis never has that sense. Bartholomae[४] is therefore probably right in suggesting some other form, such as Chaḍis.
- ↑ i. 48, 15;
114, 5;
vi. 15, 3;
46, 9. 12, etc. - ↑ Taittirīya Saṃhitā, iv. 2, 9, 2;
3, 6, 1;
Vājasaneyi Saṃhitā, xiii. 19;
xiv. 12. - ↑ St. Petersburg Dictionary, s.v.;
Oldenberg, Prolegomena, 477. - ↑ Studien, 1, 47;
2, 58. Cf. Wackernagel, Altindische Grammatik, 1, xii., n. 2;
Oldenberg, Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft, 55, 312.