पक्षस्
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पक्षः, [स्] क्ली, (पचतीति । “पचिवचिभ्यां सुट् च” । उणां । ४ । २१९ । इति असुन् सुट् च ।) गरुत् । यथा । पक्षसी च स्मृतौ पक्षौ । इति भरतधृतशुभाङ्कः ॥
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पक्षस्¦ न॰ पच--असुन् सुट् च। पक्षशब्दार्थे
“पक्षसी तुस्मृतौ पक्षौ” उत्तररत्नम्। यजु॰
२९ ।
५ उदा॰ दृश्यम्।
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पक्षस् [pakṣas], n.
A wing.
The side-part of a carriage.
The leaf of a door.
The wing of an army.
A half or division.
A half month.
The side or shore of a river.
A side in general.
Part, view, alternative; पूर्वस्मिन् पक्षसि त्र्यनीका विपरिवर्तते ŚB. on MS. 1.5.55.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पक्षस् n. a wing Un2. iv , 219 Sch.
पक्षस् n. a side RV. vi , 47 , 19
पक्षस् n. the side part of a carriage AV. S3a1n3khBr. Gobh.
पक्षस् n. the leaf or side-post of a door VS. TBr. Ka1t2h.
पक्षस् n. the wing of an army , S3a1n3khBr. a half or any division S3rS.
पक्षस् n. a half month Ta1n2d2Br.
पक्षस् n. the side or shore of a river ib. S3a1n3khS3r.
Vedic Index of Names and Subjects
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Pakṣas is found in the Atharvaveda[१] and the Kauṣītaki Brāhmaṇa[२] meaning the ‘sides’[३] of a chariot. In the Kāṭhaka Saṃhitā[४] and the Taittirīya Brāhmaṇa[५] it is used of the sides of a hut or chamber (Śālā). In the Vājasaneyi Saṃhitā[६] it means the ‘wing’ of a door. In the Kauṣītaki Brāhmaṇa[७] the ‘half’ of an army is so named, and in the Pañcaviṃśa Brāhmaṇa[८] it means the ‘half’ of a month, or ‘fortnight.’ Cf. Pakṣa.
Vedic Rituals Hindi
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पक्षस् न.
(द्वि.व.) रथ के दो पक्ष (बगल का भाग), आप.श्रौ.सू. 18.4.6; वर्ष का प्रथम (अनुभाग, संविभाग), शां.श्रौ.सू. 13.29.11 (सारस्वतानाम् अयनम्); निदा.सू. 5.9.12।